مبانی نظری و ادبیات تحقیق تحلیل پوششی داده ها

تحلیل پوششی داده ها یک روش برنامه ریزی ریاضی برای ارزیابی کارایی واحدهای تصمیم­گیرنده است که چندین ورودی و چندین خروجی دارند. اندازه­گیری کارایی به دلیل اهمیت آن در ارزیابی عملکرد یک شرکت یا سازمان همواره مورد توجه محققین قرار داشته است(خواجوی و همکاران ، 1384). در واقع تحلیل پوششی داده ها، مفهومی از محاسبه ارزیابی سطوح کارایی در داخل یک گروه از سازمان را نشان می دهد که کارایی هر واحد در مقایسه با تعدادی از واحدها که دارای بیشترین عملکرد هستند محاسبه می شود(Matrin &Kocher&Sutter[4]., 2000). این تکنیک، مبتنی بر رویکرد برنامه ریزی خطی است که هدف اصلیآن ، مقایسه و سنجشکارایی تعدادی از واحدهای تصمیم گیرنده مشابه است که تعداد ورودی های مصرفی و خروجی های تولیدی متفاوتی دارند. این واحدها می توانند شعب یک بانک، مدارس، بیمارستانها، پالایشگاهها، نیروگاه های برق، ادارات تحت پوشش یک وزارتخانه ویا کارخانه های متشابه باشند. منظور از مقایسه و سنجش کارایی نیز این است که یک واحد تصمیم گیرنده در مقایسه با سایر واحدهای تصمیم گیرنده، چقدر خوب از منابع خود در راستای تولید استفاده کرده است(فارسیجانی و همکاران ، 1390). در این روش با استفاده از مدل­های برنامه­ریزی ریاضی، مرزی متشکل از شرکت­هایی با بهترین کارایی نسبی به دست می­آید و این مرز، معیاری برای ارزیابی و ارائه راهکارهای بهبود عملکرد سایر شرکت­ها، قرار می­گیرد.در این روش بدون نیاز به داشتن تابع تولید، با استفاده از یک مرز تولید غیرپارامتری می­توان کارایی را به صورت نسبی مورد سنجش قرار داد. (میرغفوری و همکاران، 1390).

مزایای روش DEA
1.    در این روش واحد اندازه¬گیری حساس نیست و نهاده¬ها می¬توانند دارای واحدهای مختلفی می باشند.
2.    روش DEA یک روش مدیریتی است که کارایی واحدها را به طور نسبی اندازه گیری می کند و راهکارهای مدیریتی ارائه می دهد.
3.    در حالتی که واحد اقتصادی دارای چند نهاده در فرآیند ایجاد ستاده باشد، روش برنامه ریزی خطی، به راحتی می تواند ترکیب بهینه ستاده ونهاده را برای یک واحد کارا تعیین می¬کند.
4.    به مقایسه واحدها با یکدیگر می¬پردازد و از ایده آل گرایی محض به دور است.
5.    بیش از سایر روش¬ها، قابلیت تعمیم پذیری و گسترش دارد و به کارگیری آن در یک واحد برای یک موضوع، می تواند زمینه را برای کارهای بعدی نیز فراهم کند.
6.    این روش فقط کارایی را مشخص می کند و نقطه ضعف سایر سیستم¬های اندازه گیری را که نوعی مطلق گرایی را دنبال می کنند، ندارد و کارا بودن در این الگو یک کمیت دست یافتنی است.
7.    این روش، قابلیت بسیار بالایی در رتبه بندی کامل واحدهای تصمیم¬گیرنده مورد مطالعه را فراهم می آورد و الگوهایی مثل اندرسون-پترسون وجود دارند که می توانند بنگاه های کارا را نیز رتبه بندی کنند و کاراترین بنگاه را از میان بنگاه های کارا برگزینند(خواجوی و همکاران ، 1384).
و...