مبانی نظری و ادبیات تحقیق تکنولوژی

قسمتی از متن:

طبقه بندی تکنولوژی
طبقه¬بندی¬های مختلفی در مورد تکنولوژی ارائه شده که هر کدام از یک بعد به مقوله تکنولوژی و طبقه¬بندی آن اقدام نموده¬اند. در اینجا به چند نمونه از این طبقه بندی ها اشاره میکنیم.
تکنولوژی مناسب: منظور از تکنولوژی مناسب ¬تکنولوژی است که سازگاری مطلوبی بین آن و منابع و امکانات موجود در بنگاه و زیر ساخت¬های موجود در سطح ملی وجود داشته باشد. البته همواره باید متوجه بود که واژه¬ی تکنولوژی مناسب موجب غفلت از تکنولوژی¬های برتر و پیشرفته به بهانه نبود امکانات مناسب در سطح بنگاه و در سطح ملی نگردد.
تکنولوژی مستند: منظور از تکنولوژی مستند آن دسته از تکنولوژی ها هستند که دانش چگونگی آنها مستند بوده و هر چند ممکن است کاربران آن قادر به درک دانش چرائی آن نباشند ولی دانش چگونگی آن مستند شده و موجود است.
تکنولوژی نهانی: منظور از تکنولوژی های نهایی تکنولوژی هایی هستند که دانش چگونگی آنها مستند نبوده و همراه با کسانیکه آن را در مغز خود دارند حمل می شوند. ( خلیل،2000)
تکنولوژی پایه: منظور از تکنولوژی پایه، تکنولوژی¬هایی است که وجود آنها برای بنگاه ضروری بوده ولی مزیت رقابتی اصلی بنگاه از آن حاصل نمی¬شود. برای مثال می¬توان از تکنولوژی مونتاژ تلویزیون نام برد که اولاً وجود این تکنولوژی برای یک تولید کننده تلویزیون ضروری است وبر سطح و کیفیت محصول تاثیر دارد ولی الزاماً مزیت رقابتی اصلی در زمینه تولید تلویزیون میان بنگاه¬هایی که به تولید این محصول مبادرت می¬ورزند بخاطر خط مونتاژ نیست.
تکنولوژی کلیدی: مفهوم تکنولوژی کلیدی آن تکنولوژی¬های هستند که مزیت رقابتی اصلی بنگاه از آن تکنولوژی¬ها حاصل می¬شود.
تکنولوژی پیشگام: تکنولوژی¬ پیشگام تکنولوژی¬ است که مراحل تحقیق و توسعه را پشت سر گذاشته و به تدریج در حال تجاری شدن است. برخی از رقبا ممکن است که استفاده از این تکنولوژی را شروع کرده باشند و شواهد حاکی از آن است که این تکنولوژی¬ آینده درخشانی داشته و می¬تواند موجب رقابت¬پذیری بنگاه شود.
تکنولوژی در حال ظهور: منظور از تکنولوژی¬های در حال ظهور تکنولوژی¬هایی هستند که در مرحله تحقیق و توسعه بوده و هرچند که شواهد امیدوار کننده¬ای در مورد آینده آنها وجود دارد، اما همچنان نمی¬توان تضمین قطعی در مورد رقابت¬پذیری آنها ارائه نمود.
از طرف دیگر تکنولوژی در سازمان به دو دسته تقسیم می شود: تولیدی و خدماتی
تکنولوژی خدماتی: شامل دانش ها، فرآیندها، ابزارها،روش ها و سیستم هایی است که در سازمان های خدماتی یا در واحدهای خدماتی شرکت های تولیدی جهت ارائه خدمات به مشتریان بکار می رود. ( دفت،1383)
در طبقه¬بندی دیگری که غالباً در اقتصادهای ملی بکار می¬رود تکنولوژی به سه دسته زیر تقسیم می¬کنند. این دسته بندی بیشتر در تولیدات کارخانه ای مورد استفاده قرار می گیرد. نیلی و همکارانش در سال 1382 این طبقه بندی را به ترتیب زیر ارائه کرده اند:
تکنولوژی منبع گرا:
تکنولوژی های این گروه، منابع طبیعی موجود در یک کشور را به محصول تبدیل می کنند. فرایندهای تکنولوژیک این گروه در دو دسته قرار می گیرند. در دسته اول فرایندهای تولید ساده و کاربردی هستند، مانند تولید مواد غذایی معمولی و چرم امادر دسته دوم، فرایندها سرمایه بر و تکنولوژی ها نسبتا پیشرفته هستند، مانند پالایش نفت. ( نیلی و همکاران،1383)
تکنولوژی ساده:
در این گروه تکنولوژی تولید محصولاتی از قبیل نساجی، پوشاک و امثال آن قرار می گیرند که از ثبات نسبی برخوردار بوده و رقابت آنها بر روی قیمت است. هزینه نیروی انسانی در این محصولات اهمیت ویژه ای دارد. ( نیلی و همکاران،1383)
تکنولوژی متوسط:
تکنولوژی تولید خودرو، صنایع شیمیایی و فلزات پایه که احتیاج به مقیاس بزرگ دارند در این گروه قرار می گیرند. در این زمینه معمولا تکنولوژی های مربوط به تجهیزات، پیشرفته بوده و در برخی از محصولات از قبیل خودرو ارتباطات قوی بین بنگاهی از اهمیت چشم گیری برخوردار است. هزینه تحقیق و توسعه این تکنولوژی ها هم قابل توجه است. ( نیلی و همکاران،1383)
تکنولوژی پیشرفته:
تکنولوژی های این گروه، پیشرفته و پیوسته در حال تغییر هستند. زیرساخت قوی در زمینه توسعه تکنولوژی، نیروی انسانی بسیار پیشرفته، ارتباط قوی بین بنگاهها و نیز ارتباط مستمر با مراکز تحقیقاتی و دانشگاهها از ویژگیهای این گروه از تکنولوژی ها است. ( نیلی و همکاران،1383)