مبانی نظری و ادبیات تحقیق کیفیت زندگی زناشویی

قسمتی از متن:

تاریخچه کیفیت زندگی زناشویی

آن گونه که از قدیمی ترین قانون مدوّن و ساخته دست بشر یعنی «قانون حمورابی» استنباط می شود خانواده اساسی اجتماعی بوده و روابط بین زن و شوهر مورد توجه قرار گرفته است. روابط زن و شوهر در گذر سده ها و بر اساس فرهنگ های زمان های مختلف، دگرگون شده است. در جامعه گذشته که دارای قواعد خشک و مستبدانه بود روابط مردم در قالب مافوق و زیردست برقرار بود، پدر خانه قدرت برتر به حساب می آمد و مادر مطیع او و فرزندان مطیع هر دو بودند. جامعه خوب و سازمان یافته بود و هر کس به نقش خود در جامعه واقف بود. اگر جامعه همان ساختار را حفظ می کرد بسیاری از مشکلات عمده ی امروزی به وجود نیامده بود. اما جامعه ایستا نیست و تغییرات وسیع آن منجر به طرح سوالات اساسی در زمینه پایه ساختار جامعه شده است (گی زیبر[1] 2005، به نقل از یاوری کرمانی، 1387).

چیزی که در همه اعصار مورد پذیرش همگان بوده است اینست که بدون شک ازدواج، از مهمترین و تاثیرگذارترین وقابع زندگی هر فرد محسوب می شود. خصوصاً در فرهنگ عاطفی و اعتقادی ما ایرانی ها ازدواج مرحله ای حساستر و تعیین کننده تر به حساب می آید، زیرا در قاموس فرهنگ جمعی ما، این انتخاب و تصمیم به سادگی فرهنگهای دیگر قابل جبران و تکرار نیست. کیفیت زندگیزناشویی موضوعی محوری و کلیدیست که هر زوج پس از سالهای تثبیت ازدواج ناگزیر با آن مواجه می شوند. این سوال کلیدی و تعیین کننده از آن جهت دغدغه جدی و ناگزیر همگانی است که تعادل زندگی انسان را نشانه می رود. پس از آن تصمیم بزرگ وسرنوشت ساز، با آن همه سرمایه گذاری و تعهد مادی و معنوی و تغییر در سبک زندگی، به ناچار باید پاسخ دهیم، آیا واقعاً ارزشش را داشته است؟ آیا این معامله ای منصفانه بوده؟ آیا چنین تغییر بزرگ و همه جانبه ای به بهترین شکل و به مناسبترین مقصد صورت پذیرفته است؟ آیا آنچه باید می شد، شده است (جدیدی و جان بزرگی، 1388).

شاید تصور شود همه زوجها واقعاً با چنین پرسشهای سهمگینی رو در رو نمی شوند. نکته حائز اهمیت اینکه مکانیزم های دفاعی ما آدم ها که وظیفه حراست از تعادل روحی و روانی ما را بر عهده دارند، اغلب به گونه ای عمل می کنند تا ما به طور مستقیم و کاملا هوشیار در معرض پاسخگویی به سوالات تهدید کننده قرار نگیریم. این مکانیزم های ناخودآگاه، به گونه ای در سیستم ما عمل می نمایند تا سوالات سخت و وحشتناک در لباسی ملایم تر و کمتر تهدیدکننده با ما ملاقات کنند. به دلیل عملکرد همین مکانیزم های دفاعی حیات بخش است که بحران عمومی پس از ازدواج همواره تهدیدکننده و ویرانگر ظاهر نمی شود، گرچه کاملاً واقعیت دارد. پاسخ این سوال از آنجا مهم و تعیین کننده است که می توان ریشه بسیاری از معضلات و معماهای پیچیده در روابط زن و شوهرها را در آن جستجو کرد. درکی که آگاهانه یا ناخودآگاه زن و مرد از عشق موجود میان خود و شریک یگانه و همیشگی زندگیشان دارند، می تواند تاثیری عمیق بر سایر شئون زندگی در روابط متقابل داشته باشد(جدیدی و جان بزرگی، 1388).

بنابراین با توجه به تاثیر عمیقی که کیفیت زندگیزناشویی بر جنبه های مختلف انسانی دارد این موضوع از دیرباز مورد توجه دانشمندان علوم انسانی و علمای دین قرار گرفته است. از نظریه پردازانی که در دهه های اخیر به بررسی موضوع ارتباط بین زوجین و کیفیت زندگیزناشویی پرداخته اند می توان به اندیشمندانی همچون الیس(2004، 1989)[2]، وارینگ[3] (1980، 1983)، مک مستر[4]، فارمن[5]، برادبوری[6]، جانسون و ویفن[7] (2003)، تسنگ[8] و مک درموت[9]، جسلسن[10]، بیورز[11]، باگاروزی (2001) و السون[12] اشاره کرد.

تعاریف کیفیت زندگی زناشویی