مبانی نظری و ادبیات تحقیق مدیریت دانش

قسمتی از متن:

مدیریت دانش

از دهه 1970 میلادی با پیشرفت سریع فناوری های برتر در جهان، خصوصا در زمینه های ارتباطات و رایانه، الگوی رشد اقتصادی جهان به طور اساسی تغییر کرد و به دنبال آن، از دهه 1990 میلادی دانش به عنوان مهم ترین سرمایه جایگزین سرمایه های پولی و فیزیکی شد (چن[1]، 2004). در اقتصاد صنعتی، سازمان ها قادر به حفظ موقعیت رقابتی قوی خود برای سال ها بودند. آن ها ارزش را از طریق فرایند بهینه سازی (صرفه جویی) خلق یا حداکثر می کردند. سازمان هایی با عملکرد خوب، فرایند تولیدشان را از طریق کاهش زمان تولید، بهبود کیفیت محصول و کاهش تعداد کارکنان بهینه سازی می کردند. بنابراین، خلق ارزش بیشتر به قابلیت صنعتی و بودجه بندی سرمایه ای– دارایی های ملموس و مالی بستگی داشت. این در حالی است که در اقتصاد دانش محور[2] این رویکرد به چند دلیل، دیگر عملی نیست. اول این که، با توجه به طول عمر کم دانش و میزان بالای نوآوری، حفظ موقعیت رقابتی برای مدت طولانی دیگر امکان ندارد. بهینه سازی به مثابه یک فرایند، در اقتصاد دانش محور نیز اهمیت دارد اما به تنهایی نمی تواند ارزش را خلق یا حداکثر کند. تنها روش خلق ارزش در اقتصاد دانش محور، پذیرش نوآوری به عنوان یک فرایند کسب وکار است. توانایی سازمان برای خلق ارزش به فرایند نوآوری، منابع فکری و خلاقیت منابع انسانی (دارایی های فکری[3]) آن بستگی دارد.

سازمان هایی که در عرصه کسب و کار صرفا براساس مزیت های مشهود سازمانی مثل پول، ماشین آلات و تجهیزات و غیره عمل می کنند نمی توانند به مزیت رقابتی در اقتصاد مبتنی بر دانش دست یابند. حال آن که محیط کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند روش و نظامی است که دارایی های ناملموس سازمانی از قبیل دانش و شایستگی های افراد، نوآوری، ارتباط با مشتری، فرهنگ سازمانی، سیستم ها و فرایندها، ساختار سازمانی و غیره را دربرگیرد. درک و بهره برداری از این منابع ناملموس حیاتی در سازمان ها به حفظ و کسب مزیت رقابتی[4] آن ها کمک می کند. در اقتصاد مبتنی بر دانش موفق ترین سازمان ها از دارایی های ناملموس به نحو بهتر و سریع تری استفاده می کنند. مطالعات نشان داده است که برخلاف کاهش بازدهی منابع سنتی (مثل پول، زمین، ماشین آلات وغیره)، دارایی های ناملموس سازمانی واقعاً منبعی برای افزایش عملکرد کسب و کار است. نکته درخور توجه این که بازار به مدت طولانی ارزش دانش و عوامل نامشهود دیگر را در فرایند ایجاد ارزش تشخیص داده است. اندازه این "ارزش های پنهان" به طور روز افزونی در حال تغییر است.

هدف از بیان این فاز، بررسی و طبقه بندی یافته های تحقیقات دیگر محققان در دنیا و انجام مطالعات تطبیقی در شرکت های داخلی و خارجی در زمینه مدیریت دانش می باشد.

مبانی تئوریک مدیریت دانش

دانش چیست؟

صاحبنظرانی مثل داونپورت و پروساک[5](1996)، نوناکا و تویاما[6] (2000)، استیو هالس[7] (2000) و کارل ویگ[8] (2002) متفق القول هستند که سطح تکامل دانش از اطلاعات و داده­ها بیشتر بوده و دربرگیرنده­ هردوی آنهاست و همچنین سطح تکامل اطلاعات از داده بیشتر بوده و در برگیرنده­ آن نیز می­باشد. وجود داده برای شکل گیری اطلاعات و وجود اطلاعات برای ایجاد دانش ضروری است.