پیشینه و مبانی نظری سیلاب و عوامل موثر در بروز سیلاب (docx) 42 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 42 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
HYPERLINK \l "_Toc392321022" 2-1 شاخص های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر PAGEREF _Toc392321022 \h 19
2-1-1- عوامل جغرافیای طبیعی PAGEREF _Toc392321023 \h 19
2-1-2-عوامل جغرافیایی انسانی PAGEREF _Toc392321024 \h 28
2-2- رواناب PAGEREF _Toc392321025 \h 31
2-3- سیلاب PAGEREF _Toc392321026 \h 32
2-3-1-سیلاب شهری PAGEREF _Toc392321027 \h 32
2-3-2- سیل ناگهانی شهر PAGEREF _Toc392321028 \h 33
2-4- مهمترين خسارات سيل PAGEREF _Toc392321029 \h 33
2-5- عوامل موثر در بروز سیلاب PAGEREF _Toc392321030 \h 34
2-6- پیش بینی سیل PAGEREF _Toc392321031 \h 35
2-7- اهمیت پیش بینی وقوع سیل PAGEREF _Toc392321032 \h 36
2-8- فرایندایمن سازی PAGEREF _Toc392321033 \h 37
2-8-1 - توصيه هاي قبـل از بـروز سيل PAGEREF _Toc392321034 \h 37
2-8-2- توصيه هاي زمان بروز سيل PAGEREF _Toc392321035 \h 40
2-8-3 - راههای كمك در مقابل سیل PAGEREF _Toc392321036 \h 44
2-9- محاسبه حداکثر سیل محتمل PAGEREF _Toc392321037 \h 45
2-10- فراواني سيلاب PAGEREF _Toc392321038 \h 45
2-11- دوره بازگشت سيلاب (سال) PAGEREF _Toc392321039 \h 46
2-12- سدهاي مخزني PAGEREF _Toc392321040 \h 47
2-13- سيل بندها و گوره ها (Levees and flood walls) PAGEREF _Toc392321041 \h 48
2-14- نگهداري سيل بندها PAGEREF _Toc392321042 \h 50
2-15- مخازن تاخيري PAGEREF _Toc392321043 \h 51
2-16- معابر شهری………………………………………………………………………………………………………………… PAGEREF _Toc392321044 \h 52
2-1 شاخص های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر
در رشد و توسعه شهر بصورت های گوناگون عوامل زیادی تاثیر گذار می باشند که از دید جغرافیایی ما میتوانیم عوامل زیادی را بررسی نماییم. عوامل جغرافیایی را می توانیم به دو دسته عوامل جغرافیایی طبیعی و انسانی دسته بندی کرده و بعد عنوان های آنها را بطور مجزا مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.
2-1-1- عوامل جغرافیای طبیعی
عوامل جغرافیای طبیعی عبارتند از (موقعیت جغرافیایی، شیب، توپوگرافی، اقلیم، خاک و آب، پوشش گیاهی، زمین شناسی).
عوامل جغرافیایی انسانی (عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی اداری، عوامل اجتماعی؛ جمعیت، فعالیتهای عمرانی شهر و قوانین و مقررات مروبط به شهر) هر کدام را جداگانه مورد بررسی قرار میدهیم.
1- موقعیت جغرافیایی:
موقعیت جغرافیایی که شهر در آن استوار شده است سرآغاز شناخت جغرافیایی در محدوده محلی و ناحیه ای است که ما به کمک نقشه های متفاوت و به تبیین موقع و مکان جغرافیایی شهر پی می بریم.
موقعیت شهر با مجموعه ی داده های طبیعی و اقتصادی و انسانی موجود در فضای ناحیه ای که شهر در آن درست شده مشخص می شود. در قلمرو داده های طبیعی علاوه بر اهمیت گذرگاهی و معابر طبیعی مرز- تماس و برخورد دو ناحیه که از لحاظ مورفولوژیکی با هم مغایر هستند مورد توجه است. مقر و نشستگاه جغرافیایی شهر می تواند یکی از عوتمل توجیه کننده موقعیتی باشد که شهر از آن برخوردار است. مقر شهزر مکانی است که به مقتضای توپوگرافی محل به اشغال انسان ها در آمده و نطفه شهر از همان جا تکوین یافته و توسعه پیدا کرده است.
بنابراین انتخاب مکان و ارزیابی آن در رابطه با عوارض جغرافیایی محلی و محدود امکان پذیر است به علاوه در انتخاب مکان بیش از موقع جغرافیایی خواسته انسان و عمل انسانی است و اگر احیاناً مکان به طور اتفاقی برگزیده شود و همین انتخاب مکان به رغم آن که اتفاقی و یا بر مبنای فکر و اندیشه صورت گیرد توجیه کننده شرایط کنونی و آینده شهر است. انتخاب مکان جغرافیایی شهر و توسعه آن شرایط زمانی و ضرورت های تاریخی به ویژه امکانات تکنیکی نقش بسزایی دارد. چرا که در دوره تاریخی معین – عدم امکان دسترسی و دستیابی بر امکانات اقتصادی و تکنیکی مؤثر مکان جغرافیایی شهر بی حرکت و نازا و در دوره تاریخی دیگر به تبع بهره گیری از داده های اقتصادی و علمی و فنی رشد و توسعه شهر پویا خواهد شد. (فرید، 1384، ص 54)
به طور معمول هر شهر متأثر از شرایط و موقعیت استوار طبیعی ناحیه ای است که با آن در ارتباط است. در بیشتر موارد نقش آینده شهر ها با انتخاب مکان های ویژه طبیعی در نظر گرفته می شود به عنوان مثال شهر های نظامی با توپوگرافی محل یا رودخانه های اطراف هر کدام با توجه موقعیت جغرافیایی خاص خود برای اهدافی مشخص در نظر گرفته می شوند چون شناختن منطقه با مختصات جغرافیایی و عوارض طبیعی در سرنوشت و توسعه منطقه و شهر و رشد همه جانبه آن تأثیر بسزایی دارد.
بسیاری از صاحب نظران امور شهری به مساعدت موقعیت جغرافیایی برای پیدایش شهر ها تأکید داشتند در بسیاری از نواحی که موقعیت جغرافیایی مناسب بوده و باعث پیدایش کشاورزی و در آمد و افزایش جمعیّت و تقسیم کار و پیامد آن تمرکز قدرت و دیوان سالاری و ساخت مراکز دولتی و همه این ها نهایتاً منجر به پیدایش شهر و رونق آن شده است. ( شکوهی، 1371، ص 141 )
استقرار شهر ها در مرحله اول تحت تأثیر این موقعیت جغرافیایی و فضا های مجاور آن که عوامل زیادی از جمله شکل ناهمواری ها، کوه، دشت، رودخانه، جلگه و سواحل آن نقش تعیین کننده دارد به طوری که شکل گیری شهر ها از زمان پیدایش تحت تأثیر این عوامل طبیعی بوده است.
2 – توپوگرافی :
توپوگرافی شهر به عنوان عامل تسهیل کننده رشد و توسعه شهر عمل می کند و یا در کل به عنوان عامل مهار کننده رشد و توسعه و ابعاد آن اثر می گذارد و توپوگرافی در لغت به معنی شناخت ناهمواری های روی زمین از عنوان های مهم در مطالعات جغرافیایی است. تأثیرات ویژه توپوگرافی در مکان گزینی و استقرار فعالیت های اساسی شکل و ابعاد توسعه و جهات توسعه شهر ها تأثیر گذار است و یکی از موضوعات محوری در برنامه ریزی مربوط به توسعه فیزیکی محسوب می شود. اساساً یکی از شرایط مؤثر بر شکل گیری شهر وضعیت توپوگرافی و مورفولوژی زمین است انسان برای ایجاد شهر تمامی جوانب متعدد مختلف را بررسی می کند و با توجه به اهداف و آینده شهری مکان گزینی مناسبی را منظور خواهد کرد. و انسان در این بررسی علاوه بر توجه به نکاتی که چنین شناختی ایجاب می نماید و ضروری است که عملکرد تولیدی اثر بی چون چرایی در رشد و سرعت شکوفایی شهر داشته است. موقعیت جغرافیایی شهر به توسعه وسایل موتوری پیشرفته که زیر ساخت حیات جامعه شهری را تشکیل می دهد باید هماهنگی لازم را بدست آورد زیرا توپوگرافی مکان و جهت گیری ناهمواری های طبیعی و انسانی در حرکت و جابجایی جمعیت و رشد شهر رابطه تنگاتنگی دارد.
در توسعه و رشد شهر عوارض طبیعی و شیب موجود با بیش بینی آینده در هنگام سیل و بارندگی باید مشکل آفرین نباشد و مناطق مسکونی و تجاری و آموزشی. . . همه و همه باید با توجه به کارکرد ها و تناسب دسترسی و سیب برای رشد و توسعه شهر برنامه ریزی شود.
شکل و ناهمواری تأثیر زیادی در شیوه بهره برداری های مختلف از زمین وسیع اطراف دارد. پس از شناسایی مقدماتی و توجه به مراکز و حداقل ارتفاع میزان شیب و جهت و وضعیت کلی شبکه توپوگرافی باید یک برنامه ریزی مطلوب و با وضعیت مورد نظر انتخاب کرد. توپوگرافی معمولاً به دسته های مناطق جلگه ای، تپه ای، کوهستانی تقسیم می شود که هر کدام از آن ها می تواند بنا به موقعیت وشرایط خود در چگونگی رشد و توسعه تأثیر می گذارد معمولاًدر مناطق جلگه ای رشد و توسعه سریع و بدون هزینه های اضافی که مسئولان باید برای ارائه خدمات به شهروندان بپردازند اتفاق می افتد در مناطق کوهستانی به علت وجود ناهمواری های زیاد و شیب تند سرعت رشد و توسعه شهر به علت وجود این عوامل و مشکلات کند می شود. و معمولاً مسئولان و برنامه ریزان با توجه به این موانع و مشکلات موجود در زمینه رشد شهر تمامی جوانب را بررسی کرده وبهترین جارا برای ایجاد مراکز شهری و رشد آن در نظر می گیرند
3 – شیب :
میزان سربالایی یا سرازیری سطح زمین را شیب گویند و از جمله مسائلی است که برنامه ریزان و طراحان و مهندسان شهر باید مورد توجه قرار دهند. در هنگام تهیه نقشه ها جهت برنامه ریزی برای بدست آوردن درصد شیب و انتخاب بهترین موقعیت و شیب مناسب برای ایجاد و رشد و توسعه شهر با پیش بینی و آینده نگری باید دقت شود. ( جعفری، 1370، ص 27 )
بدون شناسایی و انتخاب شیب مناسب رشد و توسعه شهر دچار مشکلاتی شده و هزینه های گزافی جهت حل مشکلات پیش بینی نشده در پی خواهد داشت.
شیب و درصد آن در رشد وتوسعه شهر بسیار تاثیر گذار بوده و تمامی کاربرد ها را تحت تأثیر قرار می دهد در جاهایی که شیب بسیار کم بوده تقریباً زندگی سخت بوده و هدایت آب های سطحی و زاید شهر دچار مشکل شد و هزینه های زیادی را بوجود می آورند در مورد شهر چورزق با مراحعه و مصاحبه و مشاهده و تجزیه تحلیل آمار و اطلاعات بدست آمده در استقرار کاربری ها متوجه می شویم که بیشترین کاربری ها در شیب حدود 15 – 10 درجه ساخته شده زیرا در این درجه شیب ایجاد معابر و راه های ارتباطی جهت دسترسی شهروندان به تمامی نیاز ها نسبت به شیب خیلی کم و خیلی زیاد آسان بوده و هزینه های زیادی ندارد و رشد و توسعه شهر با اوج گرفتن شیب در شهر کاهش می یابد زیرا شیب زیاد هم مشکلا ت مخصوص خود را در همه زمینه ها دارد از هر 100 واحد ساخته شده بر طبق نمودار می توان نتیجه گرفت که شیب چگونه تأثیر میگذارد. پس شناخت شیب و درصد آن و استفاده از آن در تجزیه و تحلیل و مدیریت شهری ضروری است زیرا عدم شیب مناسب باعث نفوذ پذیری بیشتر آب در سطح شهر و مشکلات زیادی در زمینه دفع آب های سطحی زاید و رواناب های شهری بوجود می آورد و شیب بیش از حد نیز مشکلات مخصوص به خود به خصوص در زمینه ایجاد معابر و راه های ارتباطی و حمل و نقل شهری را به بار می آورد شیب را می توان به عنوان یکی از عوامل مهم و تأثیر گذار در زمینه رشد و توسعه فیزیکی شهر محسوب کرد.
4 – اقلیم :
شناخت اقلیم هر سرزمین عامل بسیار مهمی در زیست و تقسیم نواحی و جغرافیای زیستی بشر بشمار می رود شناخت اقلیم در اغلب فعالیت های انسان به منظور آزمایش سرزمین نخستین گام و ضروری ترین اقدام مطالعاتی تلقی می گردد. و برای تعریفو توضیح اقلیم به ناچار باید به توضیح هوا نیز بپردازیم.
« شرایط جوی موقت و معینی را که برای مدتی کوتاه در یک مکان معیت غالب می گردد هوا و میانگین دراز مدت این شرایط متغیر جوی را نیز اقلیم می گویند. » اقلیم یک منطقه مجموعه ای از میانگین های شرایط جوی دراز مدت برای آن منطقه است. بارندگی درجه حرارت – رطوبت – تابش – ساعات آفتابی – سرعت و شدت وزش باد و. . . . در یک منطقه وسیع و برای زمانی طولانی اقلیم یک منطقه بشمار می رود و برای شناسایی اقلیم دقیق یک منطقه وسیع باید تمام مدت ها را نظیر حداقل همه عناصر و حداکثر همه عناصر و میانگین آن ها را بکار برد و با شناسایی این عناصر در برنامه ریزی که بسیار مهم و ضوروری است می توان یک برنامه ریزی مناسب هم گام یا اقلیم منطقه که دچار مشکل نشود برای توسعه بهتر شهر در نظر گرفت. عرض جغرافیایی و یا نزدیکی یا دوری به دریا ها و ارتفاع و ناهمواری ها و یا غیره تفاوت می کند و تحت تأثیر همین عوامل طبیعی قرار می گردد. در بیان وضعیت اقلیم یک منطقه اطلاعاتی در مورد مسائلی ( نوع و مقدار دما و میانگین روزهای سرد و یخبندان و سرعت و جهت وزش باد و رطوبت ) در طول یک مدت طول حداقل یک دوره 3 ساله مطالعه و میانگین آن بدست آورد و بر اساس آن برنامه ریزی مطلوبی را پیش بینی نمود ( مطیعی لنگرودی، 1377، ص 124 ).
اقلیم منطقه با ایجاد مناطق شهری جدید و چگونگی اسقرار واحد های مسکونی و صنعتی و چگونگی جذب جمعیت و مهاجران جدید و اثرات زیست محیطی تعیین کننده می باشد.
مناطق صنعتی که در اطراف شهر ها ساخته می شود باید با بررسی اقلیم منطقه و جهت وزش باد و حرکت آب های سطحی صورت گیرد تا در آینده برای شهروندان و ساکنین مشکلاتی ایجاد ننماید.
ایجاد شهرک های صنعتی در اطراف شهر های باعث جذب جمعیت و مهاجران شده و این جمعیت جذب شده نیاز به خدمات و مناطق مسکونی جدیدی دارند کهدر این رابطه مسئولان و برنامه ریزان با یک پیش بینی و آینده نگری مطلوب بتوانند زمین های مناسب را حظف کرده و مناطق جدیدی را جهت وتوسعه در نظر بگیرند.
5 – خاک و آب :
کلید خاک های سطح زمین در نتیجه متلاشی شدنو خرد شدن سنگ های قشر – زمین به وجود می آید. تخریب آنها به دو صورت شیمیایی و فیزیکی صورت می گیرد. تشکیل خاکهای نواحی مرطوب ایران نظیر سواحل دریاها به دلیل فرسایش شیمیایی و در نواحی خشک و نیمه خشک به روش فیزیکی است. و زمانی میتوان به این مواد تخریب شدخ لفظ خاک را اطلاق کرد که مواد حاصله با مواد حاصله با مواد حاصله آلی و نپوسیده موجودات زنده و هوا و آب ترکیب خود و خاکها به غیر رنگ مختلف هرکدام برای فعالیت خاصی مناسب هستند که توسط متخصصان زمین شناسی مورد مطالعه قرار گرفته و با توجه به نتایج این مطالعات و انتخاب اراضی برای کاربری های مطلوب در نهایت با توجه به نتایج داده ها می توان یک مکان گزینی مناسبی با توجه به جنس خاک و کاربری مطلوب آن برای ساخت و رشد و توسعه شهری با توجه به تمام پیش بینیهای موجود برای ساخت و نیازمندی های – به شهر را در نظر می گیرند زیرا ساختار شهر علاوه بر اهمیت کاربری اراضی کشاورزی بر مسکونی باید طبق مطالعات زمین شناسی و جنس خاک در زمین برای مقابله با خطرات احتمالی آینده درنظر گرفته شود. زیرا خاک منطقه مواد تشکیل دهنده و شکل زمین آن منطقه را مشخص می کند و به تبع آن مطلوبیت خاک باعث جذب جمعیت و انتخاب مکانی برای تجمع و رشد آن به وجود آمدن شهر خواهد شد. درجه استحکام طبیعی زمین برای ایجاد مناطق صنعتی و خدمات زیربنایی و روبنایی جهت جمعیت و سرمایه برای رشد شهر تاثیر می گذارد.
بخش وسیعی از سرزمین ایران در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است در چنین شرایطی نزولات جوی تامین کننده آب مورد نیاز در زمین ما است و بیشتر آب مصرفی مورد نیاز کشور ما از منابع آب سطحی و زیرزمین به خصوص در شهرهاست. آب شهری قسمت بزرگی از علم هیدرولوژی است که به شناسایی حوضههای آبگیر مجاور شهری و ارتباط اراضی با شبکه و حوضه های آبریز و خطر سیل خیزی در مناطق شهری است.
وجود آب از دیرباز کلی از عوامل موثر در انتخاب مکان بسیاری از شهرها به شمار می آمده اما با گذشت زمان و افزایش جمعیت و توسعه صنایع تمرکز فعالیت های مختلف در شهر و نیاز همه آنها به آب از طرف و شکل جمع آوری آب های سطحی و فاضلاب ها از طرف دیگر مشکلاتی به وجود آورده است. بنابراین بررسی منابع آب شهر و توزیع بهینه آن در بین کاربری های مختلف و هدایت آنها زاید شهری به بهترین شیوه ممکن از اقدامات اساسی برنامه ریزی شهری محسوب می شود.
رشد سریع جمعیت شهرها در جریان نیم قرن گذشته و تمرکز واحدهای تولیدی در شهرها باعث افزایش مصرف سرانه روزانه آب به خصوص در شهرهای صنعتی شده است. بر این اساس تامین آب شهر و توزیع آن و متقابلاً دفع آبهای اضافی به بیرون از محدوده شهرها از مسائل مهم رفاهی شهرهای امروزی است و در برخی از موارد آب مصرفی بسیاری از شهرهای صنعتی از مناطق دور بر تدارک دیده می شود هزینه ای چند برابری پیش بینی شده بر دولت و شهر تحمیل نمایند.
آب در تعیین مکان ابجاد شهرها نقش مهمی را ایفا می کند شهرها در آغاز در مسیر و جریان های آب ایجاد شده اند. تاثیر بر میزان و کیفیت آن نیز بستگی دارد و روش استفاده از آن نیز بسیار تاثیرگذار است.
هرچه قدر میزان دبی آب زیاد شده و کیفیت آن مناسب باشد، مطمئناً تقاضا برای زیاد شده مردم می توانند با استفاده از این آب در قسمت های مختلف شهری به خصوص کشاورزی بتوانند برای خود درآمد مناسب کسب کرده و این باغث رشد جمعیت و رشد شهر خواهد شد. یکی دیگر از مسائل مهمی در قسمت تاثیر آب، چگونگی استفاده از این آب می باشد که در بشتر موارد با استفاده از روش های سنتی قسمت اعظم آب را هدر داده و دیگر نمی توانیم استفاده بهینه داشته باشیم. استفاده مناسب با روش های جدید کمبود آب را برطرف ساخته و مردم زیادی می توانند از این آب برای فعالیت های مختلف بهره گیرند که این موضوع نیز به نوبه خود تاثیر زیادی در رشد و توسعه شهر می گذارد. مشخصات رواناب و کیفیت آب از موضوعات مهم در مطالعات هیدرولوژی در بخش برنامه ریزی برای انتخاب مکان شهر محسوب می شود. و در شهر استفاده از آب شامل مصارف خانگی، آبیاری و استفاده صنعتی است. هر نوع کمبود آب و میزان آن باید بررسی شود و راه حل های ممکن ارائه گردد برای پیش بینی مصارف آینده باید برآوردهایی در مورد رشد جمعیت و توسعه شهر و صنعت انجام گیرد.
6 – پوشش گیاهی
پوشش گیاهی توان های محیطی نقش پرارزشی را در زندگی انسانها بر عهده دارد. در طول تاریخ زندگی انسان وابسته به پوشش گیاهی و جنگل و توان های محیطی طبیعی بوده است. بهره برداری های مختلف از جنگل ها سبب جذب جمعیت به این نواحی می شود. در گذشته و تا به حال استفاده های مختلف از جنگل و توان های آن شده است در قدیم زندگی بدان وابسته بود و امروزه به ویژه جمعیت شهری به محض یافتن اوقات فراغت به سوی جنگل ها و فضاهای سبز روی می آورد زیرا علاوه بر ارزش اقتصادی دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی نیز می باشد. هر مسافری در مسیر جاده های شمال شاهد فعالیت بسیاری از افراد مشاغل وابسته به پوشش گیاهی است.
در نواحی جنگل و دارای پوشش گیاهی نزولات جوی در خاک نفوذ نموده و عامل تغذیه منابع آب های زیرزمینی می گردد. یعنی پوشش گیاهی در نفوذ آب و جلوگیری از جریان سطحی بسیار موثر است رابطه بین جنگل و پوشش گیاهی یک ناحیه و فرسایش خاک وجود دارد. پوشش گیاهی در تعدیل آب و هوا بسیار موثر است. بنابراین جنگل و پوشش گیاهی در زمینه های مختلف دارای ارزشی است. انسان خسته از آلودگی و هیاهوی شهری به این نواحی پناه می برد. و به استراحت می پردازد و این جزیی از ارزش انتهای بر پوشش گیاهی مناسب و فضای سبز می باشد.
توپوگرافی، ارتفاع با شیب و اقلیم، خاک و آب و روابط میان آنها موجب تنوع پوشش گیاهی شده می تواند باعث به وجود آمدن پوشش گیاهی متفاوتی به وجود آوردند.
گیاهان ودرختان زراعی، پوشش علفی، پوشش گیاهی هستند که در یک منطقه مناسب می تواند به وجود آید و هوای مناسب و عدم سرما و گرمای طاقت فرسا باعث رشد گیاهان بومی متعددی در این شهر و حومه آن شده است. که چون اقتصاد شهر بر پایه کشاورزی بوده بیشتر مردم با فعالیت در این بخش زندگی خود را از این راه تامین می کنند.
پوشش گیاهی مناسب باعث رشد و کشاورزی و دامداری می شود. و این باعث رشد اقتصاد و بالا رفتن سطح رفاه شهروندان شده و مردم ساکن می توانند از اینکه در این شهر ساکن هستند احساس رضایتمندی کنند پس پوشش گیاهی و نوع گیاهان موجود در شهر و اطراف آنها می تواند نقش بسیار مهمی را ایفا کنند. پوشش گیاهی ضامن حیات هر سرزمین است و شدیداً تحت تاثیر توپوگرافی منطقه قرار دارد. تشخیص و تعیین گونه های گیاهی و جنگل ها و گونه های خوراکی و تراکم و درصد تراکم پوشش گیاهی به قابلیت و مطلوبیت منطقه جهت مکان گزینی انسان و استقرار آنها در منطقه کمک می کند و در دوره های گذشته اولین پارامتر برای سکونت به شمار می رفت.
7 – زمین شناسی :
برای مطالعه و مکان گزینی و ایجاد یک شهر باید طبیعت و ساختمان زمین یعنی سرشت و وضع استقرار سنگ های تشکیل دهنده ناهمواری ها را باید تفسیر نمود که باید متخصصان مربوطبه مطالعات وسیع و جدی بر روی آن متمرکز نمایند تا اطلاعات مربوط به زمین شناسی در منطقه به دست آوردن و در جهت مطلوب بودن نتایج خود را در اختیار مسئولان و برنامه ریزان مربوطه قرار دهند تا دراین راستا بتوانند با توجه به شناسایی زمین و جنس خاک و بهره وری آن نوع و مقاومت سنگ و خاک و ساختمان آن و اطلاعات در مورد لایه های مختلف زمین برای انتخاب کاربری مسکونی با پیش بینی های لازم برای آینده شهر برنامه ریزی کرده و یک شهر مطلوب و ایده آل ایجاد کرد از آن جا که وقوع اغلب زمین لرزه ها با فعالیت گسل ها مرتبط است بررسی عملکرد گسل ها و شناسایی آن ها با به کارگیری روش ها مبتنی بر روابط علمی در اولویت کار زمین شناسان قرار گیرد و با بررسی آثار به جا مانده از فعالیت گسل ها در گذشته و ویژگی های زمین شناسی می توان برای پیش بینی و نوع چگونگی فعالیت آتی گسل ها استفاده نمود که همه و همه در حیطه کار و فعالیت زمین شناسان قرار دارد که با مطالعات نتایج خود را در اختیار مسئولان ذیربط قرار دهند. رشد و توسعه شهر با شناختن ساختمان زمین جنس خاک و مقاومت آن تغییر می کند خاک های سست باعث از بین رفتن سریع ساختمان ها و سایر کاربرها می شود. و یا با شناخت ساختمان داخل زمین ما باید تقریباً هیچ نوع کاربری را بر روی گسل ها ایجاد ننماییم را باعث هدر رفتن سرمایه می شود. و برعکس هرجا که ساختمان زمین مناسب برای استقرار کاربری ها می شود رشد و توسعه در این مناطق خیلی سریع اتفاق می افتد. نوع خاک و جنس آن و فعالیت در روی آن در همه زمین ها باعث جذب جمعیت و مهاجران و رشد شهر خواهد شد.
8- ژئومورفولوژی
فرآیند های ژئومورفولوژیکی زمین همواره ناشی از نیروهای فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوزیکی هستند که در سطح زمین تغییراتی ایجاد می کنند. در نتیجه این فرآیند تغییر شکل های مختلفی را در سطح زمین بوجود میآورد. فرآیندهای موفرولوژیکی در حقیقت نیروهای طبیعی هستند که می توانند در موارد و عناصر تشکیل دهنده سطح زمین تغییر شکل ایجاد نماید. فرآیندهای موفرولوژیکی عبارتند از : هوای ساکن، بادها، ابرها، صاعقه، باران، برف، یخچال، آبهای روان و آبهای ساکن مانند: دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها، همچنین آتشفشان ها و زلزله. . . هستند.
2-1-2-عوامل جغرافیایی انسانی
- عوامل اقتصادی:
هدف از مطالعات اقتصادی یافت و شناخت بیشتر اقتصادی در شهر و بررسی میزان و چگونگی تاثیر اقتصادی بر الگو و روش کاربری زمین در این شهر است. در بررسی چگونگی اثر گذاری تحولات اقتصادی در شکل گیری آتی شهر نه تنها میزان و اندازه آنها بلکه شعاع تاثیر گذار نیز باید مدنظر قرارگیرد. و چگونگی آن در تعیین و محاسبه کاربری ها لحاظ شود.
انجام دادن مطالعات اقتصادی آگاهی ازترکیب وارزیابی حیات اقتصادی و پیش بینی وضعیت آینده اقتصادی است. تا از این طریق بتوان رشد و توسعه منطقه ای پیش بینی کرد. ودر این مطالعه باید اشتغال-درآمد میزان نیاز به فضا برای فعالیت های مهم اقتصادی مشخص شود.
براساس تحقیقات انجام شده بازده تولید درمادر شهر بزرگ بیشتر ازشهرهای میانی است بدین سان به موازات افزایش جمعیت شهری و سمایه گذاری بیشتر درشهرها میزان بازده و به تبع آن در آمد و وابستگی های آن افزایش یافته ودرنهایت منطقه و انتخاب مکان برای ساخت شهر باید فاکتور ها و پارامترهای لازم اقتصادی بنا به نیاز شهر را داشته باشد تا بتواند درآینده تمام نیازمندیهای یک شهرکامل با جمعیت فراوان آن راتامین کند(مطیعی لنگرودی، 1377، ص 39)
در قابلیت اقتصادی منطق برای یک شهر عوامل زیادی از جمله سیاست و برنامه ریزی حکومت امکانات و تاسیسات بالقوه و بالفعل لازم برای ساخت شهر جهت صدور کالا و جذب سرمایه و نقش مرکز ناحیه را داشته باشد تا بتوان برای منطقه با این داده ها و تاسیس یک شهر جدید برنامه ریزس مناسبی را انتخاب کرد. ایجاد انگیزه بین افراد باعث سودمند شدن تجات می شود و صرفه جویی ها به جای تمرکز سرمایه در دست افراد به صورت کارخانه های انبوه در می آید و تجمع سرمایه که عامل گرد هم آمدن فعالیت های اقتصادی در یک منطقه خاص است و باعث رشد و تسعه فیزیکی شهر می شود (صباغ کرمانی، 1380، ص 15)
نقش اقتصادی غالب و نقش شهر را در اقتصاد محلی – منطقه ای تعیین می کند و پایه اصلی مطالعات شهرسازی و طراحی شهری بر اساس اشتغال جمعیت و درآمد آنها و نهایتاً میزان نیاز آنها به فضا مشخص میشود. (شیعه – 1380 – ص 116)
سرنوشت هر شهر بر اساس میزان و چگونگی فعالیت های تولیدی و درآمد زایی آنها معلوم می شود.
زیرا تولید و توزیع کالاها و خدمات باعث ایجاد اشتغال شده و موجب مهاجرت افراد به محل کار می شود پس طبیعی است که عامل اقتصادی را مترادف با نیاز بیشتر به زمین برای هر نوع فعالیت های اقتصادی دانست. (هوشیار – 1383 – ص 24)
معمولاً شهرهایی که دارای پایه اقتصادی قوی هستند تمایل زیاد به بزرگ شدن دارند در مراحل اولیه توسعه اقتصادی، تمرکز شهری (نظریه مرکز – پیرامون) افزایش می یابد زیرا منابع و امکانات به طور فزاینده ای به ما در شهر جریان دارد، در حالی که سطوح پیشرفته ما در شهرها رشد خود را از دست داده و شهرهای متوسط توسعه می یابد. (فرید 1375 – ص 257)
-عوامل سیاسی – اداری :
یکی دیگر از عوامل موثر بر رشد شهر عامل سیاسی تصمیمات و سیاست های مسئولان محلی و سیاسی و سرمایه گذاری در شهر که نتیجه ان در کیفیت زندگی و درآمد و رشد شهر تاکید دارد می باشد در هر شهرها عامل سیاسی که باعث انباشت سرمایه و اقتصاد یک جا می باشد اثر می گذارد و باعث کارکردهای مختلف شهر در همه زمینه ها و جذب جمعیت مهاجر پذیری و درآمد و رفاه بهتر در ارتباط با رشد و توسعه شهر می باشد. سرمایه گذاری در داخل و ارتباط با مسائل شهری از قبیل احداث بزرگ راه – ساختمان – دانشگاه – بیمارستان و غیره و به دست آوردن سود کافی سیل جمعیت به سوی شهر را باعث می شود و به تبع آن رشد سریع شهر باعث تغییر کاربری زمین های اطراف رشد و توسعه فیزیکی شهر را باعث می شود. بدین ترتیب مرکزیت اداری، سیاسی وسیع واحدهای مربوط به آن در یک منطقه در توسعه جمعیت و ثبات آن و سکونت گاه تاثیر دارد و این منطقه با مدیریت و سامانه و ارائه خدمات مورد نیاز باعث جذب نیرو و سرمایه شده و با جذب سرمایه بیشتر وضع و امکانات رفاهی و آموزشی بهبود می یابد. و مشاغل جدید به ویژه در قسمت ساختمان سازی به وجود امده و مردم از اطراف به جهت یافتن شغل و درآمد بیشتر با جذب به شهر و در نتیجه رشد و توسعه فیزیکی و اجتماعی و اقتصادی شهر می شود.
عامل سیاسی در زمینه نقش دولتها و سازمان های وابسته به آن به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در زمینه رشد شهرها محسوب می شود. امروزه نقش دولتها در فضاسازی جغرافیایی که در مطالعات جغرافیایی فراموش شده بود از عوامل تعیین کننده محسوب می شود در زمینه های جغرافیایی به ویژه جغرافیایی شهری بر آن تاکید میشود (شکوهی 1373 – ص 347 )
قرن 20 قرن قدرت یابی دولت ها و گسترش نقشه های آن ها است – در اقتصاد برنامه ریزی شده متمرکز دولت به عنوان بازیگر اصلی در امور اجتماعی – اقتصادی محسوب می شود و در کشور های سرمایه داری هزینه های فزاینده رفاه اجتماعی و مرز های عملکردی دولت ها را بسیار وسعت بخشید. از اینرو در بیشتر جوامع سرمایه داری دولت در امور رفاهی نقش اصلی بر عهده دارد. ( شکوهی، 1373، ص 366 )
نقش دولت ها و تصمیمات سیاسی و اقتصادی آن ها شبیه به متمرکز بودن یا نبودن امور سیاسی و اجتماعی کشور ها اثرات خارجی زیادی را از خود بر جای می گذارد. در نظام سرمایه داری نقش دولت در رشد شهر ها چشمگیر نبوده اما در اقتصاد برنامه ریزی شهده دولت مهم ترین نقش را دارد. آن ها سیاست های اقتصادی را تعیین می کنند و سرمایه رادر مسیر تعیین کننده بکار می گیرند در نتیجه از توسعه شهر های بسیار بزرگ جلوگیری می کنند و در نواحی نا مساعد حقوق و دستمزد بیش تری می پردازند و به توسعه شهری میانی و کوچک اولویت می دهد. ( شکوهی، 1373، ص 339 )
بنابراین دولت ها به خصوص با دو اهرم سیاسی و اقتصادی به ویژه در قرن حاضر در شکل گیری و توسعه شهر ها مؤثر بوده اند شهر ها را به عنوان مهم ترین نمود فضایی سکونت گاه انسانی در سطح زمین تحت تأثیر خود قرار داده و در رشد و توسعه شهر ها مؤثر بوده اند.
-عوامل اجتماعی :
یکی دیگر از عوامل مهم که در استقرار و رشد و پویایی شهر تأثیر دارد عوامل اجتماعی و نوع کاربری زمین در راستای افزایش خدمات و تسهیلات برای عموم شهروندان سعی و تلاش برای از بین بردن نابرابری موجود در استفاده از زمین شهر تقویت و از بین تبعیض هایی که در طول زمان رشد شهر به وجود می آید. بهسازی قسمت های قدیمی شهر و محله هایی که برای شهروندان هویت محله ای ایجاد می کند ایجاد مناطق و مرکزی جهت بالا بردن سطح رفاه شهروندان و گذراندن بهتر اوقات فراغت و لذت و رضایت شهروندان را جلب کرده است. اقدام فعالیت های عمرانی در جهت کیفیت استفاده از امکانات موجود در شهر و بالا بردن کیفیت بنا های ساختمانی و اهمیت دادن به زیباسازی شهر و اطراف آن و توجه به توان های محیطی و طبیعی و انتخاب آن ها که از جذب جمعیت مهاجران جدید و رشد دادن این استعداد های بالقوه و توسعه راه های ارتباطی در مجاورت این توان ها در جهت استفاده از آن ها و سرمایه گذاری در این قسمت که همه و همه در جهت رشد و توسعه فیزیکی شهر نقش بسزایی را ایفا می کنند.
2-2- رواناب
هرگاه شدت بارندگی از ظرفیت نفوذ آب به داخل خاک بیشتر باشد. بخشی از آب حاصله از بارندگی در سطح حوضه باقی می ماند. این آب پس از پرکردن گودیهای سطح زمین در امتداد شیب جریان پیدا کرده و از طریق شبکه آبراهه ها و سپس رودخانه اصلی از حوضه خارج می گردد. به این بخش از بارندگی که می توان مقدار ان را در رودخانه اندازه گیری کرد رواناب سطحی می گویند (عليزاده, 1377، ص368).
2-3- سیلاب
پدیده سیل یکی از رویدادهای حدی هیدرواقلیمی و از جدی ترین بلایایی طبیعی است که جوامع بشری مورد تهدید قرار می دهد. فراروانی وقوع سیل در چند دهه اخیر باعث شده که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای ادواری و مخرب قرار گیرد و تلفات جانی و مالی سیل به نحو چشمگیری افزایش یابد. در بحثهای کارشناسی یکی از علل افزایشش سیل کاهش نزولات جوی جامع و یا تغییر نزولات جامد به مایع در اثر تغییرات اقلیمی عنوان می شود اما افزایش جمعیت همراه با ضعف برنامه رریزی برای بهره برداری از زمین، تخریب جنگلها و مراتع، توسعه سطوح غیر قابل نفوذ سبب شده تا در حوضه های آبخیز، آب کمتری به زمین نفوذ کرده و سریعتری به طرف پایین دست جریان پیدا کند. در نتیجه سیلها فراوانتر، شدیتر، و ناگهانی تر شده و مردم بیشتری از سیلهای شدید تری آسب می بینند. گرچه وقوع سیلابها رابطه تنگاتنگی با بارندگی دارند اما از آنجا که در حال حاضر برای جلوگیری و یا کاهش بروز سیل نمی توان در عوامل و عناصر جوی تغییری ایجاد نمود لذا باید در جستجوی روشهای بود که با مدیریت آنها بتوان تا حدی شدت و فراوانی سیل را کاهش داد.
2-3-1-سیلاب شهری
با تغییر کاربری اراضی از مزارع و جنگل به خیابان و ساختمان، قدرت جذب باران توسط زمین کم می شود. اراضی شهر ی 2 تا 6 برابر رواناب بیشتر نسبت به اراضی بکر و طبیعی تولید می کنند (بهبهانی و همکاران، 1375، ص21).
در زمان وقوع سیلاب شهری خیابان ها و کوچه های شهر به مجرا ها و مسیل های پر سرعتی تبدیل میشوند که می توانند زندگی شهری را مختل کرده و موجب خسارات فراوانی گردند. بطور کلی سیلابهایی که در شهرها رخ می دهند. خسارات ناشی از آن را به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می کنند.
2-3-2- سیل ناگهانی شهر
عدم لایروبی انهار و رودخانه های داخلی شهری از یک طرف از بین بردن نفوذ پذیری آب در خاک در داخل شهرها که عموما از آسفالت می باشد و توسط خاک و زباله عموما انباشته می گردد از جمله عواملی است که سیل های شهری را ایجاد می نماید.
2-4- مهمترين خسارات سيل
تخريب پلها، تخريب جادهها، تخريب زمينهاي كشاورزي، تخريب چاهها و قناتها و تخريب بندها و سدها، تخريب منازل مسكوني ازدياد ناقلين (مالاريا)، آلودگي آب، از بين رفتن محصولات و حيوانات اهلي (سوء تغذيه) آسيب به مكانهاي بهداشتي و ارتباطي.
زيانهاي ناشي از سيل مربوط به پوشيده شدن زمين از آب و نيز فشار خود آب است. سيل ممكن است لولههاي آب يا فاضلا را جابهجا كند. در يك مورد، 5 كيلومتر از يك لوله 90 سانتيمتري آب را سيل با خود برده است.
ممكن است تأسيسات تصفيه آب و تلمبه خانهها زير آب فرو روند و گل و لاي داخل تلمبهها، موتورها و ساير تجهيزات شوند كه اين امر سبب تعميرات گران و وقتگيري خواهد شد. آسيب ساختمانهاي محافظ چاهها و چشمهها ممكن است منجر به آلودگي آب آشاميدني شود. تأسيسات تصفيه فاضلاب و لولههاي خروج فاضلاب بيشتردر معرض صدمات سيل قرار ميگيرد. پس زدن آب در لولههاي فاضلاب بيشتر در معرض صدمات سيل قرار ميگيرند. پس زدن آب در لولههاي فاضلاب سبب سرريز شدن آدمروها، مخازن فضولات و چاههاي فاضلاب ميشود. به علت بالا آمدن سطح آب انواع زباله در نقاط مختلف پخش ميشوند كه جمعآوري و دفع آنها مشكل مهمي ايجاد ميكند. جمع شدن زباه و فضولات سبب افزايش مگس و جوندگان ميشود. دفن مردگان و زير خاك كردن لاشه حيوانات مرده مواقعي مشكل فوري و مهمي را به وجود ميآورد.
شگفت اين كه هنگام وقوع سيل خطر آتشسوزي نيز افزايش مييابد. بالا آمدن سطح آب ممكن است سبب واژگون شدن مخازن نفت يا بنزين شود و يا ورود آب به مخازن برگ مواد سوتي سبب پخش شدن آنها در منطقه وسيعي گردد. اگر جرقهاي به اين مواد سوختي برسد آتش به سرعت همه جا را فرا ميگيرد، زيرا اشغال شناور در سطح آب و ساير اشياء معمولاً همگي مواد قابل اشتغالاند. گاه اتصال در شبكه برق ساختمانهايي كه زير آب رفتهاند، باعث آتشسوزي و برقگرفتگي ميشود. تأسيسات بهسازي مناطق ساحلي ممكن است به هنگام هجوم اين امواج ويران شوند و يا در اثر شسته شدن زمين و فرو ريختن آن، در معرض صدمه قرار گيرند.
2-5- عوامل موثر در بروز سیلاب
عوامل بروز سیل را می توان بطور کلی به سه دسته اقلیمی، خصوصیات فیزیکی و فعالیتهای انسانی تقسیم کرد. علت اصلی وقوع سیل بارش می باشد. خصوصیات فیزیکی حوضه ها باعث می شودکه حجم زیادی از بارندگی به رواناب تبدیل گردد.
1- عوامل اقلیمی:
این عوامل شامل موارد زیر می باشد.
بارندگی بیش از اندازه، رگبارهای سیکلونی، بارش با شدت زیاددر حوضه های کوچک مقیاس، بارش و ذوب برف می باشد.
2- خصوصیات فیزیکی حوضه ها
میزان رطوبت خاک، سطح آب زیر زمینی پیش از باران، آهنگ نفوذ طبیعی، نفوذ ناپذیری سنگهای تشکیل دهنده حوضه، نوع و شکل هندسی حوضه می باشد.
3- فعالیتهای انسانی
از جمله فعالیتهای انسانی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
تغییر کاربری اراضی رواناب را افزایش می دهد
تجاوز به حریم رودخانه ها مانع جریان می شود
زهکشی در بالادست پیکهای سیل را افزایش می دهد
تغییر اقلیم بر فراوانی و بزرگی بارش ها و سیل ها تاثیر می گذارد
در واقع فشار جمعیت توسعه زیستی، که همراه با سود خالص اقتصادی است. از راههای نفوذ سیل در یک مکان جغرافیایی است. چگونه انسان به وقوع سیل کمک می کند؟ مسیر عبور آب یک جریان طبیعی است و سیل رودخانه ای نیز یک خطر همیشگی است زمانی تبدیل به یک سانحه می گردد که انسان مسیر آن را اشغال نماید. در نتیجه افزایش جمعیت در یک ناحیه محدود، امکان وقوع سیل را به چند برابر می رساند. امکانات حفاظتی، امکان وقوع را به صفر نمی رساند بلکه با افزایش فشار به آب صدمات تخریبی آن بسیار بالا می رود، از بین بردن جنگلها در واقع از بین بردن کاهش جذب آب توسط خاک است. در نتیجه امکان وقوع سیل بالا می رود. تخریب عرصه مرتع، جنگل، افزایش جاده، ساختمان و توسعه شهر و کاربری نادرست اراضی از عوامل عمده انسانی و مصنوعی سیل می باشد(لطفی، 1390، ص 289).
2-6- پیش بینی سیل
هدف از پیش بینی سیل برآورد دبی جریان و سطح سیلابی است که در یک دوره بازگشت مشخص (مثلا در یک دوره 25، 50 یا 100 ساله) احتمال وقوع آن وجود دارد. نتایج این پیش بینی که سیلاب طراحی نام دارد، به عنوان مبنایی برای انتخاب روشهای مقابله با سیل مورد استفاده قرار میگیرد. سیلاب طراحی معمولا بر مبنای هزینه لازم برای کنترل آن و میزان ریسک و خطری که تخریب سیستم کنترل سیلاب پیشنهادی برای جان انسانها دارد، انتخاب میشود.
در مواردی که گسیختگی سازه آبی منجر به از دست رفتن جان انسانها و اموال زیادی بشود، طراحی بر مبنای سیلابها با احتمال رخداد کمتر و دوره بازگشت طولانی تر، مثلا سیلاب 1000 ساله و حتی بیشتر، انجام میشود. سطح گسترش و ارتفاع این سیلابها بیش از سیلابهایی است که از احتمال رخداد بیشتری برخور دارند. پیش بینی سیلاب طراحی به دو صورت تحلیلی و زمین شناسی انجام میشود که اغلب مکمل یکدیگرند. عواملی که برای پیش بینی تحلیلی سیلاب مورد توجه قرار میگیرند شامل موارد زیر است.
1. بررسی توپوگرافی بخشی از حوضه آبریز که جریان آب را به منطقه مورد مطالعه تامین میکند.
2. تعیین نوع پوشش سطح زمین (سنگ، خاک، گیاهان)، جهت تخمین نسبت آب جاری شده به آب نفوذی و تبخیرشده.
3. تعیین بزرگترین رگبار و بارندگی محتمل با توجه به دادههای موجود.
4. توجه به فصل، زیرا شرایطی مثل اشباع بودن زمین از آب یا پوشیده بودن سطح آن از برف تاثیر مستقیمی بر جریان سطحی آب دارند.
5. تعیین ظرفیت ذخیره بستر اصلی رود و دشت سیلابی اطراف آن، تغییرات احتمالی در ظرفیت ذخیره بخشهای پائین رود در آینده نیز مورد توجه قرار گیرد.
2-7- اهمیت پیش بینی وقوع سیل
اطلاع از چگونگی جریان، حجم، شدت، مدت، مکان و بالاخره زمان وقوع سیلها اهمیت ویژهای در طراحی و نگهداری سازههای مهندسی، مخصوصا تاسیسات آبی و همچنین پیش بینی خطرات و زیانهای احتمالی ناشی از سیل دارد. به دلیل شرایط آب و هوایی کشورمان سیلابها، چه از نوع بهاره و ناشی از ذوب برف باشند و چه از نوع ناگهانی ناشی از رگبار، بخش عمدهای از جریان سطحی اغلب رودهای حوضه مرکزی را تشکیل میدهد.
اندازه گیری دبی رودها در کشور ما از 40 سال پیش و ابتدا از رودخانههای اطراف تهران آغاز شد. شبکه ایستگاههای اندازه گیری سطح آب و مقدار جریان رودهای کشور (شبکه هیدرومتری)، در حال حاضر دارای 870 ایستگاه است که بخشی از آن فعال است. شبکه آب شناسی کشور شامل ایستگاههای اندازه گیری آب، تبخیر، باران، برف و آزمایشگاههای تعیین کیفیت آب و رسوب زیر نظر دفتر بررسیهای منابع آب وزارت نیرو اداره میشود. معمولاً سيل در اثر عوامل زير ايجاد ميشود:
1. ريزش سريع نزولات آسماني و عدم گنجايش محل نزول.
2. عدم نفوذپذيري زمين محل و ذوب سريع برفها.
3. عدم گنجايش و عدم طراحي صحيح مسير رودخانه و سيلها
4. عدم استفاده از سيل بند و ديوارهاي محافظ در مناطق سيلخيز
5. عدم گنجايش صخرهها و جويها جهت عبور آب درمناطق شهري و مسدود شدن رودخانه به علت ريزش كوه
6. عدم لايروبي رودخانه و تجمع رسوبات سنگين و غيرطبيعي پشت سدها.
7. خرابي سيلبندها، سدها و مخازن آب.
2-8- فرایندایمن سازی
فرایند ایمن سازی شامل انواع اقداماتی است که پیش از وقوع حادثه و برای کنترل و کاهش خسارات جانی و مالی احتمالی ناشی از بروز سیل انجام می گیرد. فرایند ایمن سازی به دو صورت توصیه های قبل از وقوع سیل و بعد از وقوع سیل مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرند.
2-8-1 - توصيه هاي قبـل از بـروز سيل
همان طور که می دانیم سیل از بلایای طبیعی است که همه ساله در گوشه و کنار دنیا اتفاق می افتد و باعث خسارت های مالی و جانی زیادی می شود.
دستورالعمل مقابله با این گونه موارد اضطراری، به شرح زیر است:
اصل بهداشت روانی عبارت است از حفظ خونسردی و همدلی با دیگران توأم با امید به خداوند سبحان. این نکته را هرگز فراموش نکنید.
هشدار سیل در رسانه ها، به معنای آن است که سیل جاری شده است یا جاری خواهد شد، لذا از قبل آماده باشید.
همواره کیف امداد و نجات هلال احمر را در منزل آماده داشته باشید.
از منابع مختلف از جمله رادیو و تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی، مانند بی سیم و پایگاه انتظامی، اطلاعات و آگاهی های لازم را دریافت کنید.
برای زمان وقوع سیل، در منبعی آب سالم ذخیره کنید.
در مناطق سیل خیز، تأمین جانی و مالی در برابر زيان های احتمالی ضروری است، بنابراین، بهتر است اسناد و اوراق بهادار را در جعبه ای مطمئن قرار دهید.
در نظر داشته باشید اگر به شما گفته شود منزل را تخلیه کنید، به چه جاهایی می توانید بروید. بنابراین از قبل چند مکان را انتخاب کنید.
همواره کمی بنزین در باک اتومبیل داشته باشید زیرا ممکن است مجبور شوید خانه را ترک کنید.
با مناطق سیل خیز آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر می توانید با مرکز هلال احمر محل خودتان تماس بگیرید.
تابلو برق را در طبقات فوقانی ساختمان جاسازی کنید.
خانواده و اموالتان را در برابر سیل بیمه کنید.
از ساختن خانه یا محل کار خود در مکان هایی که خطر سیل آنجا را تهدید می کند خودداری کنید.
به تعداد كافي آجر و گوني و به مقدار كافي شن و ماسه در منزل داشته باشيد.
اسناد، كاغذها و اسكناسهاي خود را در كيسههاي پلاستيكي و در مكاني امن نگهداري كنيد.
چنانچه وروديهاي منزل يا پنجرهها در معرض خطر سيل هستند، لبههاي آنها را با كيسههاي شن و ماسه بپوشانيد.
فرشها و اشيايي گرانقيمت را به طبقات بالاتر و يا سطوح مرتفع منتقل نماييد.
ظروف پلاستيكي، سينك ظرفشويي و وان يا زيردوشي حمام را با آب سرد تميز پر كنيد.
از آجرها براي بالا بردن سطح اثاث منزل استفاده كنيد.
سريعترين وايمن ترين راه رسيدن به نزديكترين نقطه مرتفع درمحل سكونت خود را هميشه درنظر داشته باشيد.
هميشه راديوي باتري دار، چراغ قوه با باتري وكيف كمكهـاي اوليـه دردسـترس داشته باشيد
فراهم نمودن آب خوراكي و غذاي كنسرو شده دربعضي از شرايط جان شما را نجات مي دهد
تهيه كيـسه هاي شن جهت جلوگيري از ورود آب به منزل الزامي است
توصيه هايي براي دستگاه هاي اجرايي جهت پيشگيري و مقابله با سيل :
مجهز نمودن بعضي از مراكز مهم مانند مراكز درماني به جنراتـور توليد برق ضروري است
لزوم رعايت اصول و ضوابط مهندسي رودخانه در احداث پلها مطابق استاندارد.
مطالعه و اجراي طرحهاي سيستم هشدار سيل (مناطق پرجمعيت، كوهستاني و رودخانههاي بزرگ).
حفاظت و جلوگيري از دخل و تصرف غيرمجاز در بستر رودخانهها و مسيلها.
پاكسازي و دفع انباشتههاي طبيعي و مصنوعي در محدوده پلها و زيرگذرها با هماهنگي شركتهاي آب منطقهاي.
لزوم استفاده از كارشناسان شركتهاي آب منطقهاي در هنگام بروز سيلاب به منظور ثبت آمار و خسارات سيلاب و يكنواختسازي آمار و اطلاعات و استفاده از نظرات كارشناسي شركتهاي آب منطقهاي در زمينه تحليل علل بروز و تشديد سيل و چگونگي مقابله و كاهش خسارات در حين وقوع سيل.
نصب تابلوهاي هشدار سيل در مسير رودخانههاي سيل خيز (در نقاط خاص و مهم و با توجه به شرايط رودخانهها و مسير سيلها).
ايجاد نظام هشدار و مديريت سيل (حوزههاي كوچك و پرجمعيت كوهستاني – مناطق شهري – رودخانههاي بزرگ).
لزوم به كارگيري و توسعه نقش بيمه در سرمايهگذاري طرحهاي پيشگيري و جبران خسارات ناشي از سيل.
ارايه خدمات آموزش عمومي از طريق جمعيت هلالاحمر، آموزش و پرورش و رسانههاي عمومي با هماهنگي كميتههاي فرعي پيشگيري از سيل در استانها.
اصلاح بستر رودخانهها:
الف) عريض كردن بستر رودخانه
ب) عميق كردن در اثر لايروبي
ت) عريان كردن رودخانه از نباتات
ث) تسطيح رودخانهها
ج) تصحيح مسير براي كم كردن طول رودخانه
ايجاد سيل برگردان:
الف) ايجاد ديوارهها در كنار رودخانهها.
ب) كندن كانالهاي عرضي و موانع در مسير سيل.
پ) منحرف كردن آبهاي تجمع شده به مناطق ديگر.
ت) ايجاد سيل شكن در درهها براي جلوگيري از تجمع آب.
ايجاد و ساخت سدها و آب بندها: بهترين چاره است كه ميتوان در توليد برق و آبياري از آن استفاده كرد.
حفاظت از بستر رودخانهها: در حوضههاي مرتفع با استفاده از مصالح ساختماني.
حفاظت بيولوژيكي : عدم كاشت درخت در كنار رودخانهها و ايجاد پوشش گياهي و جنگلها براي كم كردن سرعت قطرات باران.
ايجاد سرعت شكنهاي بتوني و سنگي در مسير بستر رودخانهها و مسير سيلابها
2-8-2- توصيه هاي زمان بروز سيل
اگر در خارج از ساختمان(اداري، مسکوني) هستيد، خونسرد باشيد.
از جاده هاي هموار، عبور کنيد و به محل هايي که امکان فروريختن آن ها وجود دارد نزديک نشويد.
در صورتي که مجبور به ترک منزل و محل سکونت خود هستيد، قبل از خروج حتماً جريان برق، آب و گاز را قطع کنيد.
براي کسب اطلاعات و دستورالعمل هاي لازم به پيام هاي راديو و تلويزيون گوش کنيد و در صورتي که دستور تخليه داده شد، فوراً اين کار را انجام دهيد.
وقتي که اطلاعيه يک سيلاب برق آسا، پخش مي شود:
اگر تصور مي کنيد سيل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنيد چرا که ممکن است تنها چند ثانيه وقت گريز داشته باشيد.
گوش به زنگ باشيد تا در صورت اعلام سيلاب، به سرعت منزل را ترک کنيد.
اگر ماشين شما در آبهايي که به سرعت سطح آن ها بالا مي آيد، گير کرده است، فوراً آن را رها کنيد و به محل مرتفعي برويد.
به آرامي رانندگي کنيد و مراقب خرابي ها و شيب هاي جاده باشيد.
هنگام رانندگي از دنده هاي سنگين استفاده کنيد؛ زيرا ترمز در آب، به خوبي کار نمي کنند.
اگر خانه شما در محل مرتفعي است همان جا بمانيد.
به نقطه مرتفعي دور از رودخانه ها، نهرها، جويبارها و زهکشي ها برويد.
اگر پياده هستيد، از نقاطي که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنيد.
هميشه و همه جا اصل خونسردي را حفظ كنيد.
براي اطلاع از وضعيت و گرفتن دستورات لازم به راديو، تلويزيون و يا اعلام بلندگوهاي عمومي گوش دهيد در صورتي كه دستور تخليه داده شد فوراً اين كار انجام دهيد.
وسيله روشنايي تهيه كنيد (چراغ قوه، شمع و. . . )
به سرعت كمي غذا و آب ذخيره كنيد. (ممكن است منابع آب آلوده گردد و مواد غذايي يافت نشود) و از مصرف مواد غذايي در تماس با سيل و فاقد ظرف ضد آب خودداري شود. از غذاهاي كنسرو شده سالم استفاده نماييد.
در خارج از منزل مواظب سيمهاي برق كه روزي زمين افتاده (خصوصا در آب) باشيد تا دچار برقزدگي نشويد.
در هنگام رانندگي مراقب شيبها و پيچهاي جاده باشيد به آرامي و با خونسردي رانندگي كنيد (ترمزها بخوبي كار نميكند).
اگر خانه شما در محل مرتفعي است و خطر آب گرفتگي شما را تهديد نميكند نياز به خروج از منزل نميباشد.
مناطق كم ارتفاع را سريعا ترك نماييد.
به نقطه مرتفعي دور از رودخانهها، نهرها و زهكشي برويد.
از فاضلابها و جويبارهاي به ظاهر آرام دوري نماييد. و از ورود به جريان پرشتاب آب بدون توجه به قابليت شناگري كه خطر غرق شدن را به دنبال دارد، اجتناب كنيد.
سيلابهايي كه سطح جاده و پلها را پوشانده است داراي قدرت مافوق تصور است.
راهرفتن و يا رانندگي در سيلاب خطرناكترين كاري است كه ممكن است انجام دهيد.
وسايل نقليه، حيوانات مزرعه و اشياء قابل حمل و نقل را به نزديكترين محل مرتفع انتقال داده شود. خودروها و وسايل نقليه محلهاي امني در مقابل سيل نميباشد زيرا خودرو ممكن است در آب جاري از كار بيافتد و يا توسط آب حركت داده و برده شود.
حشرهكشها را از آب دوري كنيد چون امكان دارد آلودگي خطرناكي را موجب شود.
هيچگاه به تنهايي در يك ناحيه سيلزده، به اين طرف و آن طرف ندويد.
آبهاي جمع شده در گودالهاي مناسب براي رشد حشرات بخصوص پشهها ميباشد. لذا از توري در محل اقامت استفاده گردد و پوشاك آستين بلند و چكمههاي ساق بلند بپوشيد
سريعاً خود را به نزديكترين محل مرتفع و امن برسانيد
در اسـرع وقت از محل سيل زده دور شويد
جريان برق و گاز منزل را قطع كنيد. درپوش چاهك ها را گذاشـته وكانالهـا ومنافـذ ورود آب را با كيسه شن مسدود كنيد
هيچگاه در مسير جريان سيل راه نرويد
اگر در اتومبيل خود در محل سيل گير كرده ايد سريعاً از آن خارج شويد
از طريق راديو به توصيه هاي ايمني مسئولين به دقت گوش داده و عمل نمايـد
نكـات ايمنـي پس از وقوع سيل
با مناطق سیل زده آشنا شوید. اگر در این موارد مطمئن نیستید، با مراکز جمعیت هلال احمر محل خود تماس بگیرید.
برای کسب اطلاعات و دستورالعمل های لازم به رادیو گوش دهید.
کمک های اولیه را به افراد آسیب دیده برسانید و در صورت نیاز از دیگران کمک بخواهید.
از مناطق سیل زده دور شوید مگر آن که از شما درخواست کمک شده باشد یا این که بتوانید کمک کنید.
از سیم های آویزان برق و منابع اصلی آب و شبکه های تخریب شده فاضلاب دور شوید و این موارد را به مقامات مسئول گزارش دهید.
سیل به خطوط برق آسیب می رساند و موجب بروز آتش سوزی می شود. این تخریب می تواند آتش سوزی در انبارهای حاوی مواد سوختی را گسترش دهد.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
سعی کنید شعله های کوچک آتش را خاموش کنید و به سرعت با آتش نشانی و اورژانس تماس بگیرید.
منابع تخریب شده آب ممکن است باعث کاهش فشار آب شوند. هنگام فرونشاندن حریق به نکته فوق توجه کنید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
پس از سیل احتمالی شیوع بیماری های عفونی مانند عفونت دستگاه گوارش ناشی از انواع میکروب ها و ویروس ها (شیگلا- اشرشیاکولی- هپاتیت و عامل حصبه) وجود دارد که باید مراقبت های لازم بهداشت فردی و عمومی و بهداشت آب و غذا به عمل آید.
سریعاً نسبت به پاکسازی خانه و محل سکونت خود اقدام نمایید.
سكونت در مرتفع ترين محل امن تا اعلام رفع خطر سيل از طريق مسئولين امـر
رعايـت احتيـاط خطـر انتقال جريان الكتريسته از طريق آب پس از باز گشت به منزل
بررسي خطر ريزش سقف و ديوار هاي منـزل
جوشـاندن آب قبل از مصرف ودور ريختن غذاهايي كه با آب سيل درتماس بوده اند
مراجعه به نزديكترين مراكز درماني در صورت بـروز هـر گونه آسيب جدي.
از جاده های هموار عبور کنید و به محل هایی که امکان فرو ریختن آنها وجود دارد نزدیک نشوید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
اگر تصور می کنید سیل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنید چرا که ممکن است تنها چند ثانیه وقت گریز داشته باشید. اگر منزل شما در محاصره سیلاب قرار گرفته است به بالاترین نقطه ساختمان پناه ببرید.
گوش به زنگ باشید تا در صورت اعلام سیلاب برق آسا، به سرعت منزل را ترک کنید.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است همانجا بمانید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانه ها، نهرها، جویبارها و زهکشی ها بروید.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
در صورت امكان، در منزل بمانيد
چنانچه در ساختمان قابل اعتمادي زندگي ميكنيد، در آن بمانيد، اگر ميتوانيد، به طبقات فوقاني برويد، به اندازة كافي غذا، آب، لوازم ضروري همراه داشته باشيد. اشياء گرانبها و اسناد مهم را با خود برداريد.
چنانچه وقوع سيل را پيشبيني نكرده بوديد يا سرعت بالا آمدن آب بسيا ر زياد است، به گونهاي كه فرصت جمعآوري و حمل اشياء گرانبها را نداريد، آنها را به سطوح بالاتر منزل مثل طاقچهها منتقل كنيد.
به ياد داشته باشيد كه سيل، ميتواند زيرسازي ساختمانها را تضعيف كند و ساختمانهاي تضعيف شده را ويران نمايد. همواره از سلامت كامل ساختمان منزل خود اطمينان حاصل كنيد.
به سطح آب در محيط اطراف خود توجه داشته باشيد تا بتوانيد تخميني از بالا آمدن سطح آب و ميزان پيشرفت سيل داشته باشيد.
تا زماني كه از سلامت منابع آب يا آب لوله كشي اطمينان حاصل نكردهايد، از آبي كه ذخيره كردهايد استفاده نماييد. در صورتي كه ميخواهيد منزل را ترك نماييد:
به ميزان كافي آب، مواد خوراكي و وسايل ضروري به همراه خود داشته باشيد.
پوشاك كافي به همراه داشته باشيد. گاه ممكن است تا چند روز، مجبور باشيد در محيط باز باقي بمانيد.
2-8-3 - راههای كمك در مقابل سیل
در صورتي كه پيشبيني ميكنيد سطح آب، بيش از حد بالا بيايد و زندگي شما را به مخاطره بياندازد، به فكر روشي جهت كمك خواستن باشيد.
از سطوح بلند مثل طبقات فوقاني، لبة پشت بام و حتي لبة پنجرهها استفاده كنيد و با تكان دادن پارچه و اشياء براق و رنگهاي مشخص و حتي فرياد زدن كمك بخواهيد.
چنانچه طوفان شديد وجود دارد يا احتمال تخريب سقف ميدهيد، از رفتن به قسمتهاي مياني پشتبام خودداري كنيد. همچنين اگر سقف پشت بام شما شيبدار است، حتيالمقدور از رفتن پشت بام اجتناب كنيد.
چنانچه بيرون هستيد:
در هنگام عبور از ميان آب، بسيار مراقب باشيد. تنها ارتفاع ۱۵ سانتيمتر آب با جريان شديد كافي است تا تعادل شما را بهم بزند.
در صورت امكان، از يك تكه چوب جهت تخمين مسير پيرامون خود و سطح زير آب استفاده نماييد.
از تردد در نزديك سدها و آببندها پرهيز كنيد.
تماس خود را با آب باقيمانده از سيل به حداقل برسانيد چرا كه احتمال آلودگي شديد آن، قابل توجه است.
2-9- محاسبه حداکثر سیل محتمل
بطور کلی محاسبه حداکثر سیل محتمل محتاج برآورد پتانسیل بارش و مقدار و نحوه توزیع بارش در داخل حوضه آبریز است. مقدار آبدهی یا سطح آب رودخانه بر حسب زمان، معمولا توسط منحنیهای خاصی به نام هیدروگراف نشان میدهند. به این منظور اغلب از هیدروگراف واحد استفاده میشود. مقدار آبدهی رود در یک مدت زمان مشخص از روی هیدروگراف قابل محاسبه است.
به منظور پیش بینی سیل معمولا مقادیر محاسبه شده برای جریان به تراز (ارتفاع) آب تبدیل میشود. مبنای پیش بینیهای زمین شناسی شامل تعیین مرزهای دشت سیلابی توسط تصاویر فضایی و عکسهای هوایی، جهت تعیین پراکندگی آبرفتها و خاکهای جدید (کواترنر) در دره و شناسایی اشکالی که به وقوع سیل مربوط میشوند، ازجمله پادگانهها، گودالها و مانند آن است، میباشد.
این بررسیها زمان دقیق وقوع یک سیل در گذشته را مشخص نمیسازد. بلکه ضمن تاثیر وقوع آن در زمانهای جدید زمین شناسی احتمال رخداد مجدد آن را گوشزد میکند. نتایج بررسیهای زمین شناسی مخصوصا در جاهایی که رکود طولانی از وضعیت آب و هوایی وجود ندارد، میتواند از روش تحلیلی دقیق تر باشد.
2-10- فراواني سيلاب
روشي مورد اطمينان براي اينكه پيش بيني شود كه سيلاب بعدي چه زماني بوقوع مي پيوندد و ابعاد آن در چه مقياسي است وجود ندارد. با اين وجود سيلابهاي گذشته سرنخ ها را از آنچه محتمل است بدست ميدهد. مهندسين با مطالعه سيلابهاي گذشته و استفاده از علم آمار احتمال وقوع سيلابهايي با ابعاد مختلف را برآورد مينمايند.
مثلا در 100 سال در 33 سال سيلاب بزرگتر از يك سيلاب 3 و در 10 سال بزرگتر از سيلاب 10 ساله خواهد بود. اين به معناي آن نخواهد بود كه درست در هر 10 سال يكبار سيلاب 10 ساله اتفاق مي افتد. در يك سال پر آب ممكن است چندين سيلاب بزرگتر از سيلاب 10 ساله بوقوع پيوندد. حتي ممكن است دو سيلاب 100 ساله يا بزرگتر در فاصله كمي روي دهند. درصد احتمال وقوع يك سيلاب بر اساس متوسط در يك دوره طولاني مدت مي باشد.
در يك سال پر آب ممكن است چندين سيلاب بزرگتر از سيلاب 10 ساله بوقوع پيوندداحتمال وقوع دو سيلاب بزرگ بصورت پياپي مشابه شير و خط كردن سكه است. چون براي مثال 5 بار متوالي شير آمده دليل نيست كه بار ششم هم شير نيايد. احتمال وقوع همان 50 در 50 است. روشي مورد اطمينان براي اينكه پيش بيني شود كه سيلاب بعدي چه زماني بوقوع مي پيوندد و ابعاد آن در چه مقياسي است وجود ندارد.
2-11- دوره بازگشت سيلاب (سال)
روشهاي سازه اي مديريت سيلاب زير مجموعه اي از مديريت سيل است كه شامل نقش سازه و بهره برداري از آن ميباشد. بسياري از اين روشها سابقه چند هزار ساله دارند. براي مثال سد كفرا در مصر در 4600 سال پيش به منظور كنترل سيلاب در حال احداث بود كه در اثر سيلاب تخريب گرديد. به روشهاي سازه اي, مهار سيلاب نيز اطلاق ميشود. مهار سيلاب شامل فرايندهاي خاصي است كه با فراهم آوردن و بهره برداري از سازه هاي طراحي شده, اثرات تخريبي سيل را رفع يا كاهش دهد كه اين امر با ذخيره, محدود سازي و انحراف جريان سيلاب تا حدي كه از لحاظ اقتصادي توجيه پذير باشد, انجام ميشود. هم اكنون در بسياري از كشورها، ايمني صدها ميليون نفر در مقابل سيلاب وابسته به سدها، سيل بندها و كانالهاي انحراف سيل ميباشد.
درجه ايمني سازه هاي مهار سيلاب بر اساس ملاحظات اقتصادي تعيين ميشود
روشهاي سازه اي مديريت سيل و اهداف اصلي روشهاي سازه اي مديريت سيلاب در جدول زير ارائه شده اند:
جدول شماره 2-1 روشهاي سازه اي مديريت سيل و اهداف اصلي روشهاي سازه اي مديريت سيلاب
نوع مهارراههای مهار و یا کاهش سیلسدهاي مخزنيذخيره سيلاب در مخزن و كاهش پيك سيلابسيل بندهامحدود كردن سيلابمخازن تاخيريكاهش پيك سيلاب و افزايش زمان تمركزاصلاح و بهسازي مسيرافزايش سرعت جريان و گذردهي رودخانه و حفاظت از كناره ها و بستر آنانحراف سيلابكاهش ميزان سيلاب در يك بازه از رودخانهگوناگونروش هاي ديگر مديريت سازه اي سيلاب
2-12- سدهاي مخزني
بسياري از قديمي ترين سدهاي جهان به منظور كنترل سيلاب احداث گرديده بودند. سدهاي مخزني غالبا" چند منظوره بوده و براي اهدافي چون آبياري, تامين آب شرب, توليد برق, مهار سيلاب و اهداف تفريحي مورد استفاده قرار مي گيرند.
سدهاي مخزني غا لبا چند منظوره بوده و براي اهدافي چون آبياري, تامين آب شرب, توليد برق, مهار سيلاب و اهداف تفريحي مورد استفاده قرار ميگيرند.
هدف يك مخزن مهار سيلاب, ذخيره قسمتي از جريان سيلاب به منظور كاهش حداكثر آن ميباشد. در صورتيكه سيلابهاي رودخانه داراي خصوصيات فصلي باشند، كارايي مخازن چند منظوره براي كاهش پيك سيلاب به نحو قابل ملاحظه اي افزايش مييابد. در شرايط ايده آل مخزن درست در بالادست منطقه حفاظت شده قرار دارد و بهره برداري از آن به منظور كاهش حداكثر سيلاب به ظرفيت گذردهي ايمن پايين دست صورت ميگيرد. سيلاب ذخيره شده با توجه به زمان وقوع آن يا بتدريج رها ميشود و يا در صورتيكه پايان فصل سيلاب نزديك باشد, براي مصارف آبياري و توليد برق ذخيره ميشود. در صورت وجود حوزه مياني بعد از سد و منطقه مورد حفاظت، هدف مديريت مخزن در جريان سيلاب, جاري شدن حداقل سيلاب در منطقه حفاظت شده خواهد بود كه در اينصورت الزاما" سيلاب در محل سد حداقل نخواهد بود. در صورتيكه سيلابهاي رودخانه داراي خصوصيات فصلي باشند، كارايي مخازن چند منظوره براي كاهش پيك سيلاب به نحو قابل ملاحظه اي افزايش مييابد
2-13- سيل بندها و گوره ها (Levees and flood walls)
محدود كردن جريان سيلاب در يك عرض معيني از رودخانه به كمك سازه هايي نظير گوره ها و ديواره هاي سيل بند انجام ميگيرد. اين سازه ها از پخش شدن و گسترش سيلاب در زمينهاي اطراف رودخانه جلوگيري كرده, آن را در يك مسير و مجراي مشخص و محدود هدايت ميكند. ساخت گوره ها (خاكريزهاي سيل بند) قديمي ترين، رايج ترين و نيز يكي از مهمترين روشهاي مهار سيلاب از دير باز تاكنون بوده است. گوره, بند خاكي كوتاهي است كه در فواصل مختلف از كناره رودخانه و در امتداد آن ساخته ميشود تا نقش سواحل مصنوعي را در دوره هاي سيلابي كه آب رودخانه از سواحل طبيعي خود بيرون ميرود, را ايفا كند و بخش عمده زمينهاي اطراف رودخانه را از آب گرفتگي محافظت نمايد درمناطق شهري و ساير مناطق كه ارزش زمينها زياد ميباشد, به جاي گوره از ديواره هاي سيل بند استفاده ميگردد. ديواره هاي سيل بند از جنسهاي مختلف بتني, سنگي, آجري و …. ساخته ميشوند. ساخت گوره ها (خاكريزهاي سيل بند) قديميترين, رايج ترين و نيز يكي از مهمترين روشهاي مهار سيلاب ازدير باز تاكنون بوده است.
شکل 2-1 مقطع تيپ سيل بندها
بطور كلي طراحي سيل بندها و ديواره هاي سيل بند بايستي مشابه سدهاي معمول باشد. مزيت اصلي گوره ها امكان استفاده از مصالح محلي ارزان قيمت است.
گوره ها از مصالح معادن قرضه كه به موازات گوره ميباشند احداث ميشود. اين مصالح بايستي در لايه ها ريخته و كوبيده شود. نفوذ ناپذيري مصالح د ركناره رودخانه بايستي بكار گرفته شود. در كل مصالح مناسب براي هسته بندرت در دسترس ميباشد و بيشتر سيل بندها, خاكريزهاي همگن ميباشند.
مقاطع گوره ها بايستي با توجه به شرايط محلي و مصالح موجود طراحي شوند. به منظور امكان پذير شدن عبور ماشين آلات, حداقل عرض سيل بند 3 متر ميباشد.
شکل 2-2 نرده هاي سيلاب سنتي در ژاپن براي محافظت سيل بند ها با قدمت 400 سال
براي زيبايي, شيب گوره را مي توانند ملايم تر از ميزان لازم احداث نمايند. در اين حالت سيل بند كمتر مشخص بوده و رفت و آمد مردم با سهولت بيشتري انجام ميشود. زهكش هاي پاشنه اي براي حفظ ايمني گورهها در مقابل آبشستگي و جلوگيري از خروج آب از شيب پايين دست لازم است. بعلت عرض زياد گوره در پايين و ارزش بالاي زمينهاي شهري، در اين مناطق معمولا از ديواره هاي سيل بند استفاده ميشود اين ديوارهها به نحوي طراحي ميشوند كه درمقابل فشار هيدرواستاتيكي (فشار بالا بر آب) مقاومت كنند.
شکل 2-3 مقاطع محتلف ديواره هاي سيل بند
از مسائل مهم در طراحي گوره ها, زهكشي مناطق داخلي ميباشد كه از راه حلهاي مختلف, بشرح زير مورد استفاده قرار ميگيرند:
حوضچه جمع آوري و ايستگاه پمپاژ، زهكشي دروني گوره ها، زهكشي انحرافي، كانال زهكشي، تخليه از لولههاي تحت فشار می باشد.
2-14- نگهداري سيل بندها
شرايط و مصالح ساختماني بندرت كاملا" رضايت بخش ميباشد و بنابراين با توجه به عدم قطعيتهاي مهندسي آب حتي با بهترين فنون احداث, خطر تخريب وجود دارد.
با توجه به عدم قطعيتهاي مهندسي آب حتي با بهترين فنون احداث، خطر تخريب وجود دارد
در صورت تخريب سيل بندها، عواقب ميتواند از شرايطي كه اصلا" سيل بندي احداث نشده باشد بسيار وخيمتر شود.
2-15- مخازن تاخيري
مهار سيلاب با استفاده از مخازن تاخيري تاثيري مستقيم و سريع بر روي سيلاب ميگذارد. چنانچه توپوگرافي امكان ايجاد مخزن تاخير با حجم مناسب را بدهد و منابع قرضه در فاصله كمي از محل پروژه موجود باشد, به علت تاثير سريعتر آن در مقايسه با روشهاي آبخيزداري بر تسكين سيلاب, ميتوان مورد استفاده قرار گيرد.
خروجي يك سد تاخير, معمولا" يك سرريز بزرگ و يا چند خروجي بدون دريچه مي باشد. سد Pinary در فرانسه شامل يك سد با بازشدگي در ميان ميباشد. نوع خروجي كه بكارميرود بستگي به ماهيت سيلاب ومشخصات جمعي مخزن دارد. عموما"خروجي هاي روزنه اي ترجيح داده ميشوند كه با توجه به فرمول خروجي روزنه اين √ h Q ≈ موجب تاخير بيشتر در جريان و افزايش ملايم تر جريان خروجي مي شود. يك سرريز ساده سطحي معمولا" براي سدهاي تاخيري مطلوب نمي باشد زيرا حجم زير تاج سرريز براي كاهش سيلاب مورد استفاده قرار نمي گيرد. با اين وجود براي حفظ ايمني خود سد يك سرريز بزرگ با ظرفيت چند برابر ظرفيت خروجي ها هميشه لازم است. ظرفيت خروجي يك سد تاخيري با مخزن پر بايستي برابر حداكثر ظرفيتي باشد كه ميتوان از رودخانه درپايين دست عبور كند. با شروع سيلاب، مخزن تاخير پر ميشود و خروجي آن قدرافزايش مييابد كه مساوي سيلاب ورودي ميشود. از آن به بعد حجم ذخيره شده خود بخود از مخزن خارج مي شود.
سدهاي تاخيري بيشترين كارآيي را در حوزه هاي كوچك و با شيب زياد دارند. مثال بارز كارايي سدهاي تاخيري, سدهاي احداث شده در ايالت اوهايو آمريكا ميباشد. بعلت زمان تمركز كم سيلابهاي حوزه هاي كوچك، بهره برداري كارآ از مخازن ذخيره اي بسختي ممكن ميشود. بعلاوه استفاده از مخازن تاخيري تخليه خودبخود مخازن بعد از سيلاب را تضمين نموده و مانع از فدا شدن منافع كنترل سيلاب براي منافع ذخيره سازي ميشود. سدهاي تاخيري بيشترين كارآيي را در حوزه هاي كوچك و با شيب زياد دارند.
بيشتر زمينهاي پايين دست سدهاي تاخيري در اوهايو براي كشاورزي مورد استفاده قرار ميگيرند و بندرت دچار آبگرفتگي ميشود و مجوز احداث تاسيسات در اين زمينها داده نميشود. در طراحي سدهاي تاخيري بايستي توجه شود كه احداث اين سدها موجب همزماني سيلابهاي شاخه مختلف و افزايش سيلاب در پايين دست نشود. براي حوضه هاي كوچك افزايش سيلاب در اثر سدهاي تاخيري بسيار غير محتمل است ولي در حوضههاي بزرگ با سرشاخه هاي متفاوت اين احتمال افزايش مييابد. بنابراين سدهاي تاخيري عمدتا براي حوضه هاي آبريز كوچك و سدهاي مخزني براي حوضه هاي بزرگ مورد استفاده قرار مي گيرند.
2-16- معابر شهری
مجموعهای است که برای عبور وسایل نقلیه موتوری، دوچرخه و پیاده ساخته میشود. به راه در داخل آبادانیها، خیابان نیز اطلاق میشود، مگر در مورد راههایی که عملکرد برون شهری دارند ولی از داخل این مناطق میگذرند (راههای شریانی درجه 1) که اطلاق خیابان به آنها معمول نیست (آئین نامه راههای شهری ـ بخش مبانی، وزارت مسکن وشهرسازی، 1374).
از نظر نحوه تعیین مشخصات هندسی، راههای شهری به سه گروه کلی متمایز از یکدیگر طبقهبندی میشوند که عمدتا با توجه به نقش آنها تعریف می شوند.
1. راههای شریانی درجه 1
2. شریانی درجه 2.
3. خیابانهای محلی
راههای شهری شش نقش اصلی برعهده دارند که عبارتند از :
1- فراهم آوردن امکان جابجایی برای وسایل نقلیه موتوری (نقش جابجایی)
2- فراهم آوردن امکان دسترسی وسایل نقلیه موتوری به بناها و تأسیسات (نقش دسترسی)
3 - ایجاد بستری برای ارتباطات اجتماعی نظیر کار، گردش، بازی و ملاقات (نقش اجتماعی)
4 - شکل دادن به ساختارمعماری (نقش معماری شهری)
5 - تأثیر در آب و هوای محیط اطراف راه (نقش تأثیرات آب و هوایی)
6- تأثیر در اقتصاد شهر (نقش اقتصادی)
ازشش نقش فوق الذکر، سه نقش جابجایی، دسترسی و اجتماعی، معیارهای اصلی طبقهبندی راههای می باشند
در راههای شریانی درجه 1، جابجایی تنها نقش اصلی است و نقشهای دسترسی و اجتماعی به نفع آنها تنظیم میشوند.
در راههای شریانی درجه 2، نقشهای جابجایی و دسترسی هر دو اصلی است و نقش اجتماعی راه به نفع این دو نقش تنظیم میشود.
در خیابانهای محلی، هر سه نقش جابجایی، دسترسی و اجتماعی اصلیاند و به آنها توجه یکسان میشود. از آنجا که بطور طبیعی غلبه با وسایل نقلیه موتوری است، رعایت نقش اجتماعی ایجاد میکند که سرعت و حجم ترافیک موتوری به شدت تحت نظر گرفته شود.
منابع وماخذ
الف - منابع و ماخذ فارسی :
آکان، عثمان، 1381، هیدرولوژی رگبار در حوضه های شهری، انتشارات دانشگاه شهید چمران، فصل دوم ص 7.
آهنچی، محمد ( 1376 ) مدیریت سوانح : سوابق، مفاهیم، اصول و تئور یها، کتاب یکم، جمعیت هلال احمرجمهوری اسلامی ایران، مرکز آموزش و تحقیقات: تهران.
آیت الهی، علی رضا(1377)، اصول برنامه ریزی، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران
احمدی، حسن، (1376)، نقش شهر سازی در کاهش آسیب پذیری شهر، مجله مسکن و انقلاب، شماره 80، زمستان 1376، ص185و186
اسمیت، کیت، (1382)، مخاطرات محیطی، ترجمه دکتر ابراهیم مقیمی و دکتر شاهپور گودرزی نژاد، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهی (سمت) تهران.
اصلاح عرباني، ابراهيم، 1374، كتاب گيلان (جلداول)، گروه پژوهشگران ايران.
اویسی، الهام، (1384)، آثار زیست محیطی بلایای طبیعی در جهان، مجموع مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمینف بلایای طبیعی و راهکارهای مقابله با آنها، دانشگاه تبریز، مهرماه 84
ایمنی، الهام(1384) نقش شهر سازی در کاهش آسیب پذیری شهر، خلاصه مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین، بلایای طبیعی وراه کارهای مقابله با آنها، مهرماه 1384، دانشگاه تبریز، تبریز
بابا خانی، علی، مجموعه مقالات ائلین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، بخش دوم، ، 1371، ص447
برآبادی، محمود(1383) مدیریت بحران، مجله شهرداریها، سال ششم شماره68
برومند نسب، سعید، ، (1381)، هیدرولوژی رگبار در حوضه های شهری، انتشرات دانشگاه شهید چمران اهواز.
بهفروز؛ فاطمه، 1378، فلسفه روششناسي تحقيق علمي در جغرافيا، دانشگاه تهران
بیرودیان، نادر، (1385)، مدیریت بحرانی(اصول ایمنی در حوادث غیر منتظره)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
پاپلی یزدی، محمد حسین – رجبی سناجردی، حسین، (1382)، نظریه های شهر و پیرامون، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران
پناهی، نور الدین- نظافت، علی(1384) حوادث طبیعی و پیامدهای آن در توسعه اقتصادی و اجتماعی (با تاکید ایران) مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین بلایای طبیعی و راه کارهای مقابله با آنها دانشگاه تبریز مهر ماه 1384
تاجیک، محمد رضا، (1379)، مدیریت بحران، انتشارات فرهنگ گفتمان، تهران.
توفیقی، فرشید، (1380)، آمادگی در برابر بلایا، جمعیت هلال احمر، انتشارات معاونت برنامه ریزی و آموزش سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر.
توماس ایو درابگ، و جی هوائمر، جرالد، (1383)، مدیریت بحران، اصول و راهنمایی عملی برای دولتهای محلی، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران، 1383
حافظ نیا، محمد رضا، 1377، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران
حبیبی، سید حسن، (1388)، ازشار تا شهر، تحقیقی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن، تفکر و تأثر، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
حسین زاده دلیر، حسین وهمکاران(1384) پایداری وناپایداری شهرها را منظر توسعه پایدار مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین بلایای طبیعی و راه کارهای مقابله با آنها، مهر ماه 1384، دانشگاه تبریز
حسينزاده دلير؛ كريم، 1380، اصول و مباني برنامه ريزي ناحيه اي، انتشارات سمت.
حسینی، مازیار، (1387) مدیریت بحران، انتشارات موسسۀ نشر، با همکاری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تهران.
حسینی؛ م. ا. محسن؛ و. حسینی جناب، (1382)، مدیریت بحران شهر تهران و مانور، مجله الکترونیکی راه و ساختمان(www. Vojoudi. com)
حیدریان، حمیرا، ایران روی خط بلا، روزنامه ایران، سال1381.
خالدی، شهریار، 1380، بلایای طبیعی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
خزایی، علی اکبر، (1388)، مقاله مدیریت بحران ماهنامه اطلاعات سال هشتم راهبردی، مرداد 88، شماره 75
داگلاس، لن، (1983) مدیریت و برنامه ریزی در جهت کاهش خطرات محیطی، ترجمه رضا مستوفی الممالکی مجله رشد آموزش جغرافیا.
داوری، د ؛ م. ج. شانه ساز (1380)، مدیریت استراتژیک (او تئوری تا عمل، انتشارات نشر آتنا، ٌ 381
درابک، توماس، ای، هوامتر، جرالد، جی، (1383) مدیریت بحران، اصول و روشهای علمی برای دولتهای محلی، ترجمۀ رضا پورخردمند، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران، 1384
دروئو، ماكس، ماکس، (1374)، جغرافیای انسانی، ترجمه دکتر سیروس سمامی، انتشارات رایزن تهران ص 601
دفتر مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، (1371)، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، بخش دوم، تهران
دفتری، بیژن، (1382)، اسکان آسیب دیدگان از حوادث و سوانح و مدیریت اردوگاه ها، مرکز آموزش و تحقیقات جمعیت هلال احمر.
رجایی، عبدالمجید، (1373)، کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، نشر قومس.
رضویان، محمدتقی، (1381)، مدیریت عمران شهری، انتشارات پیوند نو، تهران
رودینی، عزیزالله، (1381)، فرآیند مدیریت برای توسعه ایمنی و آمادگی در مقابل سوانح، مجموع مقالات اولین همایش علمی-تحقیقی مدیریت امداد و نجات، موسسۀ آموزش های علمی-کاربردی هلال ایران
رودینی، عزیزالله، (1381)، فرایند مدیریت برای توسعه ایمنی و آمادگی در مقابل سوانح، مجموعه مقالات اولین همایش علمی- تحقیقی مدیریت امداد ونجات، موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی هلال ایران
روزنامه ایران، ( 4/6/1388)
روشنی، محمود، و همکاران، 1380، معادلات برآورد رگبار و تعیین منحنیهای IDF در غرب گیلان.
رهنمایی، محمد تقی، ( 1367)، روند مطالعات شهری و جایگاه جغرافیایی شهری در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سوم، شماره 3 زمستان
زارع، جمال، ( 1374)، علل و عوامل وقوع سیلاب و آب گرفتگی در مناطق شهری ایران و راههای پیشگیری از آن، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، دفتر مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، تهران 1374.
زیاری، کرامت اله، (1385) اصول وروش های برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دانشگاه یزد.
سازمان برنامه و بودجه، مطالعات طرح پايه آمايش سرزمين اسلامي ايران، كتاب دوم، استراتژي توسعه در سازماندهي فضاي كشور، جلد اول و جلد دوم و جلد سوم
سازمان مديريت و برنامهريزي استان گيلان، 1381، سالنامه آماري استان گيلان 1380، ص740
سازمان مديريت و برنامهريزي استان گيلان، 1381، گزارش اقتصادي، اجتماعي استان گيلان، ناشر سازمان مديريت و برنامهريزي گيلان، ص 863
سایت اینترنتی هلال احمر جمهوری اسلام یایران(www. hbi. ir) (1385 ) تاریخچه سازمان امداد نجات.
ستاد حوادث غیره مترقبه استان گیلان، (1380)، وضعیت سیل و خسارات ناشی از سیللاب.
ستوده؛ محمد رضا، 1357، تجزيه و تحليل و ارزيابي اجمالي برنامههاي عمران ناحيهاي در ايران تا پايان برنامه پنجم عمراني كشور، سازمان برنامه و بودجه
ستيران (مهندسين مشاور)، 1356، مطالعه استراتژي دراز مدت طرح آمايش سرزمين، سازمان برنامه و بودجه، جلد پنجم
شادپور، محمد(1382)، بررسی و شناخت سیلاب و مشکلات ناشی از آن، پروژه دانشجویی درسی اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی با راهنمایی دکتر قاسم عزیزی.
شادی طلب، ژاله، "مدیریت بحران"، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره اوسل، شماره 3و4، انتشارات دانشکاه علامه طباطبایی، (زمستان 1371و بهار 1372).
شاه ميرزائي، عليرضا، ديماه 1379، "آينده و راهبردها"، مجموعه مقالات همايش علم و فناوري، انتشارات. . . . مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، ش20 و 21
شركت جهاد تحقيقات آب و آبخيزداري، 1378، پروژه مطالعات طرح جامع مهار سيلاب استان گيلان (مطالعات هواشناسي گزارش نهايي، استانداري گيلان، ص 358)
شیعه، اسماعیل(1381) تمهیدات شهر سازی قبل از بروز سوانح طبیعی در شهرهای ایران، مجموعه مقالات اولین همایش علمی- تحقیقی مدیریت امداد ونجات، موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی هلال ایران
شیعه، اسماعیل، (1375)، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ چهارم و پنجم، انتشارات دانشگاه علم صنعت، تهران
صالحی، اسماعیل ( 1377 ) راهنمای مدیریت بحران(وقایع طبیعی)، شماره 89، وزارت کشور، مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری: تهران.
طرح جامع امداد ونجات کشور)، تهیه شده توسط وزارت کشور- جمعیت هلال احمر ونیروی مقاومت بسیج، انتشارات وزارت کشور، 1382
طرح منطقه ای گیلان و مازندران، مطالعات جغرافیایی و محیطی، تهران، 1368، ص 7.
عالیان، پیمان، (1378)، طرح پراکندگی بلایای طبیعی ( نقاط حادثه خیز ) استان گیلان، ستاد حوادث غیر مترقبه استانداری گیلان
عبدالله، مجید (1380)، مدیریت بحرانی در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور.
عبدالهی، مجید(1383)، مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداریها ودهیاریهای کشور
عزتی، منصور، (1389)، راهکارهایی در مدیریت بحران، نشریه صنعت کفش، اردیبهشت 1389، 149، سال هفدهم، ص 50 قسمت اول
عسگری نژاد، محمد رضا، مقاله مدیریت بحرانی و نقش سپاه درامداد رسانی درصورت وقوع زلزله تهران، اولین همایش ملی موسسۀ زلزله شریانهای حیاتی، تهران، اردیبهشت 1377
غیور، حسنعلی، سیل و مناطق سیل خیز در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال یازدهم شماره 1، شماره پیاپی 40، انتشارات موسسه مطالعات عاشورا، بهار 1375
فريد؛ يدالله، 1379، شناختشناسي و مباني جغرافياي انساني، دانشگاه آزاد اسلامي اهر، 556 ص
مجتهد زاده، غلامحسین، (1383)، برنامه ریزی شهری در ایران (رشته جغرافیا)، انتشارات دانشگاه پیام نور با همکاری انتشارات دلیل تهران
مدیریت بحران زمین لرزه ابر شهرها، کتابخانۀ موسسۀ آموزش علمی-کاربردی هلال احمر-1382
مرکز پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، دستوالعمل ( 1001 )، فرماندهی و کنترل عملیات مقابله با حادثه و فعال سازی اتاق بحران برای مناطق 22 گانه شهر تهران، ویرایش دوم، 1383
مطالعات طرح جامع مهار سيلاب استان گيلان(گزارش اقتصادي، اجتماعي، جلد سيزدهم استانداري و شركت جهاد تحقيقات آب و آبخيزداري
مهندسين مشاور ايران آمايش، 13، طرح جامع شهر رشت
ناطقى الهى، فريبرز ( 1378 ). مديريت بحران زمين لرزه در ايران. تهران: پژوهشگاه بين المللى زلزله شناسي و مهندسي زلزله.
ناطقی الهی، فریبرز- استوار ایزدخواه، یاسمین، (1388)، برنامه ریزی پیشگیری از سوانح و توسعه پایدار شهرهای بزرگ، مجموعه مقالات اولین همایش علمی-تحقیقی مدیریت امداد نجات، موسسه آموزش عالی علمی-کاربردی هلال ایران.
نظریان، اصغر، (1383)، جغرافیای شهری ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران
نوریان، علیمحد، (1381)، بلایات طبیعی و مدیریت ریسک، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت امداد و نجات، موسسه آموزشی عالی علمی – کاربردی هلال ایران
نیکنام، جواد(1383) مدیریت بحران پیشگیری پیش از وقوع مجله شهرداریها سال ششم، شماره 68
ب – منابع و مآخذ غیر فارسی :
1-Aron, R. 1967. what is a Theory of international relations, Jour? Of international affaires, No. 2:21-38
2-Ashomer, J (2001), Emergency family shelter system assembly instructions, lterproject. org. 197- Balaji , D. ,R. sankar , and s. karthi. 2001. GIS Approach for Disaster Management Through Awareness- An oVerview. Geo – information paper , Dep. of civil Engineering , Anna University , Chennai.
3-Brown ,B. ,S. cochrane and N. Dalkey. 1969. The Delphi Method LL:structure of Experiments. Rand crnd crop. ,Santa Monica , California , RM- 5957-pr,131pp.
4-Burgess , D. W. ,L. D. Hennington , J. DoViak , and P. S. Rag. 1976. Multi – moment DoppLer display for severe storm identification ,Journal of Applied Meteorolgy , 15 (12) :1302 – 1306.
5-chen yong , Q. f. ,N. Frolova , V. larinov , A. Nikolaev , JPejcoch , s. sucheshev and A. N. Ugarov. 2001. Decision support Tool for Disaster Management in the case of strong Earthquakes. ADRC. publications , Report No 10.
6-chorley , R. J. ,and B. A. kennedy. 1971. Physical Geomorphogy : A systems Approach. prentice – Hall International , London,P. 370.
7-Fedrovich, B. 1965. physical geology. Ed. By Gorshkov and Yakushova. Mirpub. Moscow,P. 322
8-FOG: Agency for International Development, Bureau for Humanitarian Response Office of Foreign Disaster, Field Operations Guide For Disaster Assessment and Response, U. S. 1998.
9-Foster, H. D. (1980) Disaster planning, The Preservation of life and property. Spring– verlag, P. 275
10-Gerry Johnson, “Managing Strategic Change; The Role of Symbolic Action”, British
Gruntfest , E. C. 1077. what people Did During the Big Thompson Flood? Working paper No. 32 , Institute of BehaVioral science , VniVersity of Colorado , Boulder , Colorado.
11-Harry, Frank P. and Breacher, Micheal , 1998, “Conflict in World Politics: Advances in the Study of Crisis, War and Peace”, UK: Macmillan press ltd , p. 10-40
12-Hermman, C. (ed), 1972 “International Crisis: Insights from Behavioral Research”, New York: free Press, P. 14.
13-Journal of Management, Volume 1, Issue 4, November 1990, pages 183–200
14-Kelly, S. 1989, “Battling a Crisis in Advance”, Public Relations Quarterly, 34(1), 6–8.
Koczot , K. M. and M. D. Dettinger. 1999. GIs Tool to compare simulated and Remotely sensed snow- cover observations. Proceedings,gg western snow conference , californiaUSA.
15-MC conkey, D. D. 1987, planning for Vncertainty , business Horizon; Vol, 30: 80-99.
Meier , M. F. 1979 , Remote Sensing of Snow and Ice. VNESCo technical paper in hydrology,No. 19 , paris , France , 65 pp.
16-Miller, K. , and Iscoe I. “The Concept of Crisis” Human Organization, Vo. 22, Fall 1963 pp. 195-201.
17-Mitroff, Pearson, and Pauchant, T. C. 1992, “Crisis Management and Strategic Management:
18-Nelson Harchler, 1986, “Crisis Management Team”, Baltimore: Johns Hopkins university press.
19-pincus,W. 1979. N-Blast , then then the horror begins. Victoria Times , Australia , May 29,pp. 1-2.
20-Reilly, Anne, 1987, “Preparing for the worst: the process of effective crisis management”, Michigan: Loyola University Chicago Press.
21-Similarities, Differences and Challenges”, In Shrivastava, P. (Ed. ), “Advances in Strategic Management”, JAI Press, p. 235.
22-UNDP. 2002 AN Overview of Disaster management. TRAINING dules,UN. Disaster Management Training program. 355p.
23-UNDRO&UNDP(1992); An Overwiew of disaster management. 2th edition
vndp. 2002. An overview of disaster management. Training modules, VN. Disaster management Training Program. 355P.
ج - سایتها:
1- www. rasht. ir
2- www. Aftab. ir
3- www. rcs. ir
4- www. tdmmo. ir
5- www. Vojoudi. com
6- www. fema. com
7- www. juem. com
8- www. fiorida. disaster. ory
9- www. ema. gov. au
10- www. jupiter. fl. us/water/com
11- www. pref. hyogo. jp
12- www. floridudisaster. org
13- www. emsa. ca. us/.
14- www. nyc. ny. us
15- www. iranrivers. com
16- www. iranhydrology
17- www. hbi. Ir