ادبیات نظری تحقیق حیطه های رشد و شکوفایی مسلمانان، عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 42 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏حیطه های رشد و شکوفایی‏ مسلمانان
‏خورشید اسلام که در اوایل قرن 7 میلادی درخشید، خود یکی از سرچشمه‌های فکری و فرهنگی بشر بود، این چشمه، جوشش خود را از قلب جزیره العرب آغاز نمود و طولی نکشید که موّاج شد‏- شریف، میان محمد، ‏منابع فرهنگ اسلامی‏، ترجمه سید جلیل خلیلیان، تهران، 1359، ص 16
‏درخشش تمدنی فوق‌العاده که «لوبون » فرانسوی را این گونه به تحسین واداشت:‏ ‏«‏در روزگاری که اروپا ‏در تاریکی جهالت به سر می‌برد‏ و هیچ بهره‏ای از تمدن نبرده بود، اسلام توانست نور علم و دانش و تمدنی جذاب را در دو مرکز اصلی خلافت اسلامی بغداد و قرطبه به نمایش بگذارد، و مانند دو چراغ فروزان به سراسر جهان پرتوافکنی کنند‏»‏.‏- ‏گوستاولوبون،‏تاریخ‏ ‏تمدن اسلام و عرب‏، ترجمه محمدتقى فخر داعى گيلانى، ‏انتشارات افراسیاب‏، ‏1380‏، ص ‏204.
‏ ترقی و تمدن اسلامی از وقتی شروع می‌شود که فتوحات مکی به پایان می رسد، لیاقت و استعدادی را که تا آن وقت صرف جهانگیری نموه بودند تمام آن را از حالا بطرف علم و ادب و صنعت و حرفت معطوف داشتند و آنها همینطور که در فتوحات با یک قدم سریعی پیشرفت حاصل کردند در تاسیس تمدن هم با همن قدم های سریع پیشرفت کرده و جلو رفتند. ‏- ‏پیشین
‏با این پیش زمینه، به عناصر مهمی که در تمدن سازی در سرزمنی اسلامی تاثیر داشته اند پرداخته می شود:
‏الف- فرهنگی- علمی
‏روزگاری ‏تمدن اسلامی در اوج عظمت و کمال علمی و فرهنگی در جهان قرار داشت‏ و نه تنها دنیای اسلام را متحول کرد؛ بلکه به هر سرزمینی که پای نهادند، آن سرزمین را نیز تحت تاثیر علم و فرهنگ خویش به سوی اعتلا پیش بردند؛ ‏چنان که «‏اعراب توانستند در مدت چند قرن اسپانیا را از نظر علمی و اقتصادی یکسره زیر و رو کنند و آن را در رأس تمام ممالک اروپایی درآورند، و تنها به پیشرفتهای علمی و اقتصادی اکتفا نکردند، بلکه در جنبه‏های اخلاقی مردم نیز مؤثر بودند.‏»‏- گوستاو لوبون، ‏تاریخ تمدن اسلام و عرب ،‏ افراسیاب،‏ ص 341.
‏
‏مسلمین در قرون گذشته چیزی را داشته‌اند که مغرب زمین اینک به آن رسیده است. ‏در قرون وسط‏ی‏، با وجود آنكه زنان مسيحى از تعليمات مدرسه تقريباً بى بهره بودند‏و به چشم
‏حقارت به آن ها نگریسه می شد‏- ‏ويل دورانت، تاريخ تمدّن، ترجمه ابوطالب صارمى، ‏ودیگران‏، چ ششم، تهران، علمى و فرهنگى، 1378، ج 4، بخش اول، ص 627‏
‏ در جهان اسلام، زن‏انی پیدا می‌شدند که‏ در مقام تدريس‏ می‌نشستند‏.‏- پیشین‏، ص 407
‏1- شکل گیری روحیه علم آموزی در بین مسلمین
‏اولین نیاز اساسی هر اجتماعی برای اعتلای تمدنی، احساس نیاز آن اجتماع برای دانستن و علم آموزی است. و چنان که در فصول پیش رو مفصلا توضیح داده خواهد شد، اساس کنجکاوی را خود اسلام، در بین مسلمین احیا نمود و اساس بسیاری از علوم که بعدها به وجود آمدند در فرهنگ اسلامی نهفته است.
‏هنگامی که انسان از راه تاریخ و کتاب‌ها سفر می کند، و به آغاز سال های هجری می‌رود و در میان صفوف مسلمین پا می گذارد، می‌نگرد که در مسجدها، بازارها، و حتی در میدان‌های جنگ همواره بحث و گفتگو مطرح است: سوال از صفات خداست، و از چگونگی فعل خدا ر عالم، از جبر و تفیض و اختیر، از چگونگی روح و بقای آن، از فلسفه سیاسی و اصل رهبری، از رویش مجدد اجسام و زنده شدن مردگان.. از احکام شرع و تفصیل قانون های الهی، از تربیت نفس و اخلاق دینی.... این فضای علمی صد سال بلکه صدو پنجاه سال پیش از پیدایش نقل وترجمه کتاب های یونانی در سرزمین های اسلامی، در میان مسلمانان پدید آمد. و این فضای علمی و جو پژو هشی و شناختی آفریده اسلام و مخلوق قرآن بود‏- محمد رضا حکیمی، دانش مسلمین،انتشارات دلیل ما، چ 15، 1386، ص5
2‏- عقلانیت متعامل با نقل
‏در اسلام نحله‌های فکری گوناگونی در رابطه با استفاده از عقل در امور روزمره و البته برای برقراری ارتباط رفتاری با شریعت به وجود آمد؛ که برخی از نحله‌ها همانند معتزله برای عقل، حد اعلای شأنیت را قائل شده‌اند؛ و برخی مانند اشاعره تسلط عقل را بر رفتارها از عرش افکار معتزلی بر روی زمین جبر انداخته و برای آن ارزشی قایل نشده‌اند. اهمیت این موضوع در این است که کسانی که عقل افراطی را برگزیدند برای نقل، در مقابل انکار عقل شأنیتی قائل نمی‌شوند و به گمراهی خارج شدن از شریعت می افتند؛ و از آن طرف، منکرین عقل هم خود را در میان دانسته‌های تشریعی محبوس کرده و به طرف ظاهر گرایی و تحجر کشیده شدند .
‏این طرز فکر، مشخصا فقط در سطح عقاید باقی نمی‌ماند و بروز رویکردهای گوناگون را در زندگی موجب می شود، نه عقل افراطی معتزلی، توانایی ماندن با شریعت را دارد و نه