ادبیات نظری تحقیق مشارکت، انواع مشارکت و مشارکت اجتماعی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 30 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏تاریخچه مشارکت:
‏اگرچه مشارکت به عنوان یکی از مفاهیم علوم اجتماعی از نیمه دوم قرن بیستم بطور جدی مورد توجه و بحث صاحبنظران علوم اجتماعی قرار گرفته است، ولی تاریخ دیرینه‏ای دارد. مشارکت به معنای عام آن قدمتی به اندازه تاریخ انسان دارد، چرا که بقا نوع انسان درگرو همکاری و همیاری آن‏ها با یکدیگر در مقابله با حوادث طبیعی و حیوانات از یکسو و در دوستی خانواده، همسر و فرزندان و گروه‏های همنوع خویش از سوی دیگر بوده است. مثلا در دوره‏هایی از تاریخ، مشارکت انسان‏ها بصورت شکار دسته‏جمعی حیوانات و یا فعالیت‏های مشترک روی زمین‏های کشاورزی بوده است. مشارکت در حیات اجتماعی، باعث تکوین و استمرار جامعه انسانی و مظاهر آن و نیز گسترش و عمق نهادهای اجتماعی نظیر خانواده، اقتصاد، سیاست، آموزش و پرورش و ... شده است. همه عناصر و اجزا جامعه انسانی در پرتو مشارکت و همکاری مشترک بین انسان‏ها و گروه‏های اجتماعی تکوین یافته و در طول تاریخ حیات انسانی بر عمق و وسعت آن‏ افزوده شده است.
‏با آنکه درمورد خاستگاه مشارکت نزد صاحب‏نظران اختلاف‏نظر وجود دارد، برخی آن را ناشی از ضرورت‏ها و برخی دیگر آن را ناشی از فطرت طبیعی انسان می‏دانند، در هر صورت نقش و کارکرد مشارکت به عنوان یک فرایند اجتماعی انکار‏‏ناپذیر است. در عصر حاضر نیز مشارکت و همکاری آزادانه اساسی‏ترین و بنیانی‏ترین عامل توسعه پایدار است.
‏-‏ معنا و مفهوم مشارکت:
‏مشارکت دارای مفهومی غنی در علوم اجتماعی است، در اینجا برای درک مناسب‏تر فضای مفهوم مشارکت به برخی از تعاریف آن اشاره می‏شود:
‏در لغت‏نامه دهخدا مشارکت به معنای «شرکت کردن» تعریف شده است. فرهنگ انگلیسی آکسفورد نیز مشارکت یا participation‏ را به عنوان «عمل یا واقعیت شرکت کردن، بخشی از چیزی را داشتن یا تشکیل دادن» دانسته است (رهنما، 1377: 115).
‏واندرسمن مشارکت را فرایندی می‏داند که اعضا در تصمیم‏گیری در نهاد، برنامه‏ها و تاثیرات این تصمیم‏گیری، شریک باشند (Wandersman‏، 2000).
‏اوکلی برای تعریف مشارکت به بیان سه تفسیر در خصوص مشارکت می‏پردازد که عبارتند از:
‏1) مشارکت به عنوان سهم داشتن، 2) مشارکت به عنوان سازماندهی و 3) مشارکت به عنوان توانمند سازی (اوکلی و همکاران، 1370: 8-9).
‏به نظر رحمان مشارکت فعالیت سازمان‏یافته از طرف مردم متحد و منسجم است که اساس آن را متقاعد شدن افراد به کنش جمعی تشکیل می‏دهد (rahman‏ ، 1993: 150). بر این مبنا مشارکت درگیری ذهنی و عاطفی اشخاص در موقعیت‏های گروهی است که آنان را برمی‏انگیزد تا برای دستیابی به هدف‏های گروهی یکدیگر را یاری دهند و در مسئولیت کار شریک شوند (طوسی، 1370: 54).
‏«آرنشتا‏ی‏ن،‏ مشارکت را فرا‏ی‏ند‏ سه‏ی‏م‏‏شدن‏ در قدرت جهت تاث‏ی‏رگذار‏ی‏ بر رفتار دولت م‏ی‏‏داند‏. از نظر و‏ی‏ مشارکت، توز‏ی‏ع‏ مجدد قدرت است که در سطوح مختلف اتفاق م‏ی‏‏افتد‏. و‏ی‏ هشت سطح مشارکت را بر رو‏ی‏ نردبان‏ی‏ به نام نردبان مشارکت آرنشتا‏ی‏ن‏ از ‏ی‏کد‏ی‏گر‏ تفک‏ی‏ک‏ م‏ی‏‏کند‏. پله‏‏های‏ ا‏ی‏ن‏ ن‏مودار‏ شامل: 1. کنترل شهروند‏ی‏،‏ 2. قدرت تفو‏ی‏ض‏ شده، 3. شراکت، 4. تسک‏ی‏ن‏ بخش‏ی‏دن،‏ 5. مشاوره، 6. اطلاع رسان‏ی‏،‏ 7. درمان، 8. دستکار‏ی‏ و ظاهر‏‏فری‏ب‏ی‏ م‏ی‏‏باشد»‏ (Arnstein‏،‏1971).
‏گاارد ‏و ‏بیسر ‏بیشتر ‏به ‏بعد ‏عمل ‏و ‏تعهدآمیز‏ ‏مشارکت ‏توجه ‏کرده‏اند ‏، ‏آنان ‏مشارکت ‏را چنین ‏تعریف ‏می‏کنند: «مشارکت ‏را ‏می‏توان ‏به ‏صورت ‏تعهد مشترک ‏در ‏پرداختن ‏به ‏مسائل ‏توسعه بر ‏اساس ‏تقسیم ‏توافق ‏شده ‏وظایف ‏و مسئولیت‏ها ‏تعریف ‏کرد. مشارکت‏‏ها‏ ‏حول ‏هدف‏‏های ‏مشترک ‏شکل ‏می‏‏گیرد‏ ‏و ‏شرکاء ‏پیگیری ‏یک ‏یا ‏چند ‏فعالیت ‏را ‏در‏ ‏راستای ‏یک ‏هدف، ‏به ‏صورت ‏مشترک ‏یا‏ ‏به ‏صورت ‏ردیفی ‏، ‏به ‏عهده ‏می‏‏گیرند .‏مشارکت‏‏ها ‏ممکن ‏است ‏بسته ‏به ‏هدف‏ ‏مورد ‏دستیابی، ‏موقت ‏یا ‏برای ‏مدتی‏ ‏طولانی ‏باشد»‏ (‏گاارد ‏و ‏بیسر ‏به ‏نقل ‏از‏ ‏تاچر ‏و ‏کمپوس، ‏۱۳۸۲ : ‏۸۴).
‏ اکسلرد بر ویژگی داوطلبانه، انتخابی و غیر‏انتفاعی بودن مشارکت تاکید دارد که بر مبنای این ویژگی‏ها مشارکت اجتماعی در شکل نهادی‏اش از نهادهایی چون مجامع دولتی، نهاد خانواده و موسسات انتفاعی مجزا می‏شود (Axelrod‏ ،1950: 14). مهمترین ویژگی فعالیت‏های مشارکت، داوطلبانه و ارادی بودن آنهاست. در مجموع مشارکت اجتماعی به آن دسته از فعایت‏های ارادی دلالت دارد که از طریق آن‏ها اعضای یک جامعه در امور محله، شهر و روستا شرکت کرده و بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل دادن به حیات اجتماعی مشارکت دارند و انجمن‏های داوطلبانه مهمترین عرصه شکل‏گیری و ساماندهی فعالیت‏های مشارکتی در جامعه محسوب می‏گردند.
‏گ‏ائوتري، معتقد است جهت ايجاد بسترهاي لازم براي مشاركت حداكثري مردمي 4 شرط عمده لازم و اساسي است. 1- ايدئولو‍‍‍‍ژي مشاركت (بعد هنجاري)، 2- نهادهاي مشاركتي (بعد سازماني)،